Starter sombert op woningmarkt

De aankoopmakelaar van Nijmegenaren Suzanne Traa (33) en haar vriend Justin Wiersma heeft over hen niets te klagen. Zij weten precies hoeveel ze kunnen uitgeven, stellen reële eisen, zijn bereid tot compromissen en klussen. Inmiddels zijn ze ruim 20 bezichtigingen en 5 afgewezen biedingen verder. 

“Wil je serieus meedoen in Nijmegen, dan moet je € 20.000 tot € 50.000 overbieden”, zegt Suzanne. “Keer op keer verleggen wij onze financiële grenzen, vergroten wij ons zoekgebied en stellen we onze woonwensen naar beneden bij. En toch lukt het niet.”

De uitzichtloosheid van de situatie stemt wel eens droevig, zegt Suzanne. “Soms ben ik boos op onszelf. Als we nu nóg hoger hadden geboden en afzagen van ontbindende voorwaarden, dan hadden wij dit gesprek nu niet gevoerd.”

Ruim 80% ondervindt tegenslagen 

Suzanne is lang niet de enige starter bij wie de dolgedraaide woningmarkt op het gemoed werkt. 83% van hen ondervindt tegenslagen bij de zoektocht naar een woning, zo blijkt uit het onderzoek van Vereniging Eigen Huis onder ruim 200 actief zoekende starters die bijvoorbeeld al een hypotheekgesprek hebben gevoerd of een bod deden.

Die tegenwind op de woningmarkt blijft niet zonder gevolgen. Zo komen bij actieve starters gevoelens van onzekerheid (45%), frustratie (41%) en machteloosheid (32%) geregeld op. Zo ook een milde jaloezie op de ouders: zo’n 80% van de starters vindt dat hun leeftijdsgroep het veel lastiger heeft op de woningmarkt dan de generatie van hun ouders. 

Millennials

Verreweg de meeste starters zijn zogeheten millennials – een demografische verzamelterm voor mensen tussen ruwweg 25 en 40 jaar oud. Zij vormen niet de enige generatie die tegenslag ondervond op de woningmarkt. Tot begin jaren tachtig heerste ook woningnood en rond de eeuwwisseling tot 2008 gingen de prijzen, net als nu, ook door het dak. 
Toch gaan millennials er wel anders mee om dan generaties voor hen, zegt Thijs Launspach (32), psycholoog gespecialiseerd in stress, burn-outs en de belevingswereld van millennials. “Deze generatie groeide op in ongekende voorspoed met het idee dat het leven maakbaar is. Als ze geen vaste baan en huis hebben, ligt dat volgens hen aan henzelf. Dat doet pijn en levert stress op."   

'Machteloosheid is killing'

Juist het feit dat je bent overgeleverd aan de grillen van de markt en je zodoende geen invloed hebt op je toekomstige woonsituatie, frustreert enorm, zegt Launspach. “Vergelijk het met een werkloze die na 100 zorgvuldig geschreven sollicitatiebrieven nog steeds niet wordt uitgenodigd voor een gesprek. Dat gevoel van afhankelijkheid en machteloosheid is killing.”

Woningmarktexpert Paul de Vries van het Kadaster is weinig hoopvol dat de situatie van starters snel verbetert. “Voor starters die niet zwaar worden gesponsord door hun ouders is de situatie op de woningmarkt door de hoge prijzen en moordende concurrentie dramatisch. Starters onder de 25 jaar met een flexibel arbeidscontract acht ik kansloos.”

De concurrentiestrijd die starters moeten voeren is per definitie een oneerlijke, zegt De Vries. “Doorstromers profiteren vaak van de overwaarde op hun oude woning en van oude regelingen – zij mogen hun aflossingsvrije financiering of spaarhypotheek lekker meenemen. Starters kunnen minder lenen, moeten binnen 30 jaar aflossen en betalen hogere maandlasten. De frustratie van starters begrijp ik maar al te goed.”

Hoop houden

Goed, maar hoe houd je er als starter ondanks alles de moed er nog in? De Vries: “De woningmarkt en de situatie van starters staan hoog op de politieke agenda. Er wordt driftig gezocht naar oplossingen, maar er bestaat geen wondermiddel voor de korte termijn. Als het mogelijk is, pas je woonwensen dan aan en ga desnoods voor je B-, C- of misschien wel D-keuze. En bedenk dat de wal op den duur altijd het schip keert. De starters van nu hebben er niets aan dat ik dit zeg, maar ooit zullen de prijzen dalen.”

Psycholoog Launspach sluit zich bij woningmarktexpert De Vries aan. “Staar je als starter niet blind op je droomhuis en stel reële eisen. Accepteer dat er minder mogelijk is dan gehoopt. En laat de huizenjacht je leven niet beheersen. Wees niet te hard voor jezelf. Put troost, hoe schraal dan ook, uit de gedachte dat je niet alleen bent.”