Dit verandert er in 2023

Met het prijsplafond wil het kabinet alle huishoudens helpen de hoge energierekening betaalbaar te houden. Deze tijdelijke maatregel gaat 1 januari in en loopt door tot eind 2023. Het energieprijsplafond komt in plaats van de maandelijkse energiekorting van € 190 die elk huishouden in november en december ontving. 

Hoe werkt het voorgestelde prijsplafond? 

Voor alles wat je als huishouden verbruikt tot aan 1200m3 gas en 2900KWh elektra betaal je een aangepaste prijs: maximaal € 1,45 voor gas en € 0,40 voor elektra. Deze bedragen zijn inclusief belastingen. De tarieven van het energieprijsplafond gelden alleen als de tarieven in je energiecontract hoger zijn. Over alles wat je meer verbruikt dan 1200 m3 gas en 2900 KWh elektra betaal je je contractuele tarief. 

Aparte regeling voor VvE’s met blokaansluiting 

VvE’s met blokaansluiting kunnen geen gebruikmaken van het prijsplafond. Voor hen komt er een aparte regeling.

Vanaf 1 januari 2023 geldt een 0% btw-tarief op zowel losse als in het dak opgenomen zonnepanelen, hierbij geldt een uitzondering voor geïntegreerde zonnepanelen bij nieuwbouw. Huiseigenaren hoeven dan niet langer btw te betalen bij de aankoop van zonnepanelen. Nu betalen huiseigenaren nog 21% btw op zowel de aanschaf- als plaatsingskosten waarbij zij een groot deel van de btw kunnen terugvorderen bij de Belastingdienst. 

Voor een tweede set zonnepanelen of aanvullende aanschaf van zonnepanelen was het minder gunstig om de btw terug te vragen of vaak niet meer mogelijk. Vanaf 2023 is dit probleem opgelost door het 0% btw-tarief. Een middelgroot gezin bespaart zo tussen de € 700 à € 1.000 op de aanschaf van zonnepanelen.

Voor 2023 gelden nieuwe belastingtarieven die ook gevolgen hebben voor je energierekening: 

Samenvoeging ODE met de energiebelasting 

Sinds 1 januari 2013 kennen we de Opslag Duurzame Energie op de energierekening. Deze heffing dient ervoor om de Stimuleringsregeling Duurzame Energie te bekostigen. Per 1 januari 2023 is de Opslag Duurzame Energie samengevoegd met de Energiebelasting. De toekomstige bekostiging van de SDE++ regeling zal steeds meer vanuit de algemene middelen verlopen. Op die manier probeert het kabinet te voorkomen dat de belastingdruk op de energienota onevenredig groot wordt. Het kabinet hoopt met deze samenvoeging een vereenvoudiging van het belastingstelsel. 

Belastingdruk energienota stijgt 

In 2023 stijgt de energiebelasting op gas en op stroom. Daarnaast daalt de belastingvermindering op de energiebelasting met € 228 (inclusief btw). De vermindering energiebelasting houdt in: een deel van het energieverbruik wordt gezien als basisbehoefte, hierover hoeft geen energiebelasting betaald te worden. Tot slot stijgt het btw-tarief over energie naar 21% in 2023. Het btw-tarief over energie was van 1 juli tot en met 31 december 2022 tijdelijk verlaagd naar 9%. 

De belastingdruk stijgt in 2023 om het energieprijsplafond mogelijk te maken. Bereken hoeveel belasting jij dit jaar en volgend jaar betaalt met de energiebelastingtool.

De netbeheerkosten gaan in 2023 omhoog. De gemiddelde stijging is € 120 op jaarbasis. Deze kosten vallen niet onder het prijsplafond. De stijging komt dus volledig voor rekening van woningeigenaren.

Energietoeslag 

Het kabinet heeft besloten om in 2023 de energietoeslag voort te zetten. Gemeenten mogen in 2023 een eenmalige energietoeslag van ongeveer € 1.300 beschikbaar stellen aan huishoudens met een laag inkomen. Hoe deze compensatie is ingericht, verschilt per gemeente. In de meeste gemeenten gaat het om mensen met een inkomen met of net boven het sociaal minimum, bijvoorbeeld 120% of 130% van het wettelijk sociaal minimum. Het sociaal minimum is op dit moment: € 1.250 per maand voor alleenstaanden en € 1.725 per maand voor samenwonenden. 

Gemeenten kregen de gelegenheid om een deel (€ 500) van de energietoeslag die voor 2023 is voorzien al in 2022 uit te keren, bovenop de € 1.300 die voor 2022 al beschikbaar was gesteld. 

Noodfonds 

Voor huishoudens die als gevolg van de gestegen energieprijzen in de financiële problemen komen, wordt een speciaal noodfonds opgericht. Lees meer hierover onder het item 'Noodfonds'.

Subsidie voor 1 isolatiemaatregel Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) 

Vanaf 2023 is het mogelijk om als huiseigenaar een subsidieaanvraag binnen de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) in te dienen als je vanaf 2 april 2022 één isolatiemaatregel gerealiseerd hebt. In dat geval krijgen huiseigenaren tot 15% van de kosten terug, mits de aanvraag voldoet aan de voorwaarden. 

Combineer je als huiseigenaar een isolatiemaatregel met een tweede isolatiemaatregel of een investering in een warmtepomp, zonneboiler of warmtenetaansluiting? Dan krijg je net als in 2022 tot 30% van de totale kosten terug. 

Subsidieregeling Verduurzaming Verenigingen van Eigenaars (SVVE) 

Vanaf 1 januari 2023 worden twee VvE subsidies samengevoegd. De Subsidieregeling Energiebesparing Eigen Huis (SEEH) en een gedeelte van de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) wordt de Subsidieregeling Verduurzaming Verenigingen van Eigenaars (SVVE). Er komt meer budget beschikbaar en de regeling wordt verlengd tot en met 2027. Ook hier geldt een subsidie tot 15% voor een isolatiemaatregel.

Ondanks het prijsplafond zullen er toch huishoudens zijn die hun energienota niet kunnen betalen. Daarom gaat naar verwachting begin januari een landelijk noodfonds in werking. Dit moet voorkomen dat financieel kwetsbare huishoudens problematische schulden bij hun energieleverancier opbouwen. Energieleveranciers en maatschappelijke organisaties hebben het fonds opgericht, het kabinet wil er financieel aan bijdragen. Het is bedoeld voor huishoudens met een laag of middeninkomen en een hoge energierekening, en die bijvoorbeeld al een coulante betalingsregeling is aangeboden. Het fonds loopt tot 1 april 2023. Het is op dit moment nog niet mogelijk om je ervoor aan te melden. Ook de precieze voorwaarden om er een beroep op te doen zijn nog niet helemaal duidelijk.

In 2023 en 2024 komt er in totaal 300 miljoen extra geld beschikbaar voor het isoleren van woningen. Gemeenten kunnen dit geld gebruiken voor het ondersteunen van bewoners, bijvoorbeeld via een straat-voor-straat aanpak van slecht geïsoleerde woningen.

Het kabinet wil energieleveranciers verplichten weer energiecontracten voor een jaar of langer aan te bieden. Dit moet huishoudens meer zekerheid bieden over de prijs. Dit heeft echter wel gevolgen voor klanten die vroegtijdig willen overstappen naar een andere leverancier. De boete die dan moet worden betaald, zal stijgen. Het is nog onduidelijk of en wanneer dit doorgaat.

De tarieven voor stadswarmte gaan volgend jaar flink omhoog. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft het verbruikstarief dat leveranciers maximaal in rekening mogen brengen bijna verdubbeld. Door het prijsplafond blijven de financiële gevolgen voor de meeste huishoudens in 2023 beperkt. Consumenten die meer warmte gebruiken dan 37 GJ, merken het wel in de portemonnee.

Over 2022 wordt een stijging van de WOZ-waarde verwacht van gemiddeld 17%. Huiseigenaren ontvangen hun WOZ-beschikking begin 2023. 

De hoogte van je WOZ-waarde is bepalend voor de hoogte van een aantal belastingen. Gemeenten gebruiken de WOZ-waarde als basis voor het heffen van onroerendezaakbelasting (ozb) en soms rioolheffing. Het waterschap gebruikt het voor het heffen van de watersysteemheffing. En de Belastingdienst voor bijvoorbeeld inkomstenbelasting (via het eigenwoningforfait), schenkbelasting en erfbelasting. Daarom is het belangrijk je WOZ-waarde goed te controleren en eventueel bezwaar te maken als deze onjuist is vastgesteld.

Mede door de stijging van de WOZ-waarde gaan de gemeentelijke woonlasten volgend jaar omhoog. Uit de jaarlijkse steekproef van Vereniging Eigen Huis blijkt dat de woonlasten in een kwart van de gemeenten met € 50 of meer omhooggaan. De aanslag die een huiseigenaar in 2023 van de gemeente ontvangt, is gemiddeld € 887.

Als je jaarinkomen hoger is dan € 73.031 heb je per 1 januari 2023 minder voordeel van de hypotheekrenteaftrek: het aftrekpercentage daalt van 40% naar 36,93%. Dit is het tarief van de eerste inkomstenbelastingschijf. Ook de rente over restschulden, betaalde alimentatie en giften zijn tegen dit lagere percentage aftrekbaar.

Voor woningen met een WOZ-waarde tot 1,2 miljoen wordt in 2023 het percentage van het eigenwoningforfait verlaagd naar 0,35% (2022: 0,45%). Voor woningen boven de 1,2 miljoen blijft het percentage 2,35%. 

Of deze daling leidt tot een lager eigenwoningforfait is mede afhankelijk van de ontwikkeling van de WOZ-waarde.

In 2023 geldt een heffingsvrij vermogen in box 3 van € 57.000 (in 2022 was dit € 50.650). Voor fiscale partners geldt een heffingsvrij vermogen van € 114.000 (in 2022 was dit € 101.300). 

Box 3 belastingtarief wordt in 2023 met 1% verhoogd naar 32% (in 2022 was dit 31%).

Woningen in verhuurde staat worden zwaarder belast. Woningen die permanent worden verhuurd mogen in box 3 voor een lagere waarde worden opgegeven dan de WOZ-waarde. In het regeerakkoord was voorgesteld om die afwaardering (leegwaarderatio) volledig af te schaffen. Daar komt het kabinet toch van terug, omdat woningen in verhuurde staat dan fiscaal hetzelfde behandeld zouden worden als woningen die leeg staan. Daarom is besloten om de afwaardering (leegwaarderatio) niet af te schaffen maar kleiner te maken. Op deze manier worden beleggers toch zwaarder belast in de inkomstenbelasting.

Als je sterk wisselende jaarinkomens hebt in drie jaar, kom je misschien in aanmerking voor een teruggaaf door middeling. Deze regeling maakt het mogelijk om inkomen van drie opeenvolgende jaren evenredig over die jaren te verdelen en op basis daarvan de inkomstenbelasting te berekenen. Op die manier kan de zware heffing over een piekinkomen in een bepaald jaar worden gedempt. 

De middelingsregeling wordt per 1 januari 2023 afgeschaft. Het laatste tijdvak waarover nog kan worden gemiddeld is dan 2022-2023-2024.

De schenkingsvrijstelling eigen woning (jubelton) gaat per 1 januari 2023 omlaag naar € 28.947. De vrijstelling zal per 1 januari 2024 helemaal worden afgeschaft, zoals ook afgesproken in het coalitieakkoord. 

De verhoogde schenking gedaan in 2022 mag over twee jaar verspreid worden geschonken. De ontvanger moet deze schenking uiterlijk 31 december 2024 hebben besteed aan een eigen woning. 

De verhoogde schenking gedaan in 2023 kan niet meer gespreid worden geschonken. De ontvanger moet deze schenking uiterlijk 31 december 2025 hebben besteed aan een eigen woning. Deze eis geldt voor 2023 niet wanneer ouders aan kinderen schenken en van de eenmalige vrijstelling voor dat jaar gebruikmaken

Startersvrijstelling overdrachtsbelasting voor duurdere woning 

De woningwaardegrens van de startersvrijstelling in de overdrachtsbelasting gaat per 1 januari 2023 omhoog van € 400.000 naar € 440.000. 

Hogere overdrachtsbelasting beleggingswoning of latere verkrijging tuin of garagebox 

Voor de verkrijging van een beleggingswoning betaal je in 2023 een hoger tarief overdrachtsbelasting. Het tarief stijgt van 8% naar 10,4%. Dit hogere belastingtarief geldt ook voor de (latere) verkrijging van een aanhorigheid bij de woning zoals een tuin, schuur of garagebox. Alleen als de verkrijging van deze aanhorigheid tegelijkertijd plaatsvindt met de verkrijging van de woning, geldt het lagere overdrachtsbelastingtarief (0% of 2%).

Heb je geen of een kleine hypotheekschuld? Oftewel: is je eigenwoningforfait hoger dan je aftrekbare kosten, zoals de hypotheekrenteaftrek? Dan heb je volgens de Wet Hillen recht op een extra aftrekpost ter grootte van het verschil. Deze aftrek wordt sinds 2019 in 30 jaar afgebouwd. 

In 2023 is nog 83,34% van het positieve verschil tussen de aftrekbare kosten eigen woning en het eigenwoningforfait aftrekbaar; in 2022 was dit 86,67%. Omdat je door deze afbouw mogelijk inkomen uit je eigen woning krijgt, kan het zijn dat je meer inkomstenbelasting gaat betalen

Kopers die volgend jaar meer gaan verdienen, kunnen ongeveer dezelfde hypotheek afsluiten als in 2022. Verandert het salaris niet dan kunnen kopers volgens de nieuwe normen minder lenen. Zo blijkt uit de leennormen voor 2023 van budgetinstituut Nibud. Bij tweeverdieners mogen hypotheekverstrekkers vanaf 1 januari 2023 het tweede inkomen volledig meenemen bij de bepaling van de maximale hypotheek (was 90% van het tweede inkomen).

Per 1 januari 2023 gaat de kostengrens Nationale Hypotheek Garantie naar € 405.000. Deze is nu € 355.000. Met Energie Besparende Voorzieningen wordt de kostengrens in 2023 € 429.300.

Per 1 januari 2023 is een biedlogboek verplicht voor makelaars die zijn aangesloten bij makelaarsorganisaties NVM, VBO en Vastgoedpro. Verkopers, kopers en andere bieders kunnen daarin achteraf zien wat op een woning is geboden

Het kabinet wil dat gemeenten de helft van alle koop- en huurwoningen kunnen toewijzen aan mensen die al binnen de gemeente wonen. Ook mensen met een cruciaal beroep, zoals leraren en verpleegkundigen, mogen voorrang krijgen. Deze aanpassingen in de Huisvestingswet moeten nog politiek behandeld worden. Het gaat bij het toewijzen zowel om nieuwbouwwoningen als om bestaande woningen. Bij koopwoningen geldt de wetswijziging alleen voor huizen onder de prijsgrens van de Nationale Hypotheek Garantie (op dit moment 355.000 euro of minder).

Met de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) verschuift een deel van het toezicht en de controle in de bouw van gemeenten naar private kwaliteitsborgers. Naast gemeentelijke leges komen er dus kosten bij voor de private controles. Deze nieuwe wet moet 1 juli 2023 ingaan, maar is nog in behandeling bij de Eerste Kamer.

Met de Omgevingswet wil de overheid de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen en samenvoegen. Zodat het straks bijvoorbeeld gemakkelijker is om bouwprojecten te starten. Er komt een nieuw digitaal loket om vergunningen te checken en meer verbouwingen worden vergunningsvrij. Gemeenten moeten voortaan wel aangeven hoe zij bewoners hebben betrokken bij bouwplannen in hun omgeving. De Omgevingswet moet 1 juli 2023 ingaan, maar is nog in behandeling bij de Eerste Kamer.