Eindeloze zoektocht naar de oorzaak

Het verhaal van Joost Visser

Joost Visser woont met zijn vrouw en twee kinderen in een jaren ’30-woning in Zuilen, Utrecht. “Het is een hybride volkswijk, met nieuwe instroom en mensen die er al decennia wonen. Vriendelijk, zacht, warm. Het is de plek waar we leven, echt ons thuis,” zegt Joost. “We kochten het in 2007 met het idee: hier willen we oud worden. Groot genoeg voor twee kinderen, klein genoeg om te blijven als ze uitvliegen.”

Maar in 2016 begon het huis te veranderen. “We hadden een droge zomer en we zagen scheuren. Eerst dacht ik: haarscheurtjes, die horen bij een oud huis.” Maar ineens was er een verticale scheur over alle drie de verdiepingen heen, precies op het punt waar het huis verspringt. “Het was alsof dat stuk losbrak van de rest van de woning. Ik dacht: klopt dit wel? Zit dit stuk van het huis nog wel vast? Het stucwerk was gescheurd, maar ook de stenen zelf. Dit is niet goed.”

Een jarenlange zoektocht

Er volgde een zoektocht. “Ik ben gelijk gaan regelen, zoeken en bellen. We moesten iemand vinden die kon aangeven hoe ernstig dit was. Gelukkig vonden we een partij die zonder poespas langskwam. Die constateerde: ‘Je woning is geen constructief geheel meer.’ Dat was even slikken.”

Er werd staal in de muur geplaatst, zodat het huis weer één geheel werd. Dat gaf veel gevolgschade: stucwerk moest verwijderd worden en de gevel werd ingeslepen en versterkt. Aan de buitenkant zijn meters staal aangebracht om het weer één geheel te maken. Alles was onder invloed van de spanningen gescheurd en niet meer dragend. De maatregelen en het herstel kostten best veel tijd, maar uiteindelijk keerde de rust terug in huize Visser. Wel bleef één punt onbeantwoord. “Er was geen duidelijke oorzaak van het probleem gevonden,” zegt Joost. “We hebben het ergste probleem opgelost, maar of het daarmee helemaal stabiel was, bleef onzeker.”

De rust duurde slechts tot de zomer van 2018. “Toen viel letterlijk een hoek onder het huis weg. Je kon je vingers in de scheuren steken. We dachten: het was toch opgelost? Maar nee, het begon opnieuw. En achteraf gezien begon het toen pas echt.”

Weer volgde een zoektocht. “Wat kan het zijn? Wat hebben we vorige keer uitgesloten? Wat stond er nog open? We hebben de mensen gebeld die in 2016 het herstel hebben gedaan, maar dit viel niet binnen hun expertise.” Het advies luidde: ga meten wat er gebeurt. “Is de fundering stabiel, droog of nat? We moesten zoveel mogelijk meten en registreren om te kunnen duiden wat er aan de hand was.” Jarenlang lang zocht Joost naar een oplossing. “We onderzochten alles: grondwater, boomwortels, kleilagen. Maar telkens was het antwoord: ‘We weten het niet.’ Na een paar jaar kwamen er momenten dat we dachten: we verkopen het wel met deze gebreken. Die gedachten kwamen in golven,” vertelt Joost. “Soms dacht ik: het is bewoonbaar, we gaan gewoon verder. Maar op andere momenten voelde ik me er echt niet lekker bij. Elke keer als je een nieuwe scheur ontdekt, word je eraan herinnerd dat er iets mis is met je huis. Maar we zijn gehecht aan dit huis. Het is onze plek.”

Experimentele oplossing

Ook de oplossing was nog niet zo eenvoudig. “Er zijn wel bekende methodes,” vertelt Joost, “maar die werken vooral bij vrijstaande huizen. Dan kun je palen rondom zetten en de klei uitsluiten.” In hun geval, een rijtjeshuis, was dat onmogelijk. “Als je één hoek vastzet, blijft die staan, maar dan zakt de rest van de rij verder weg. Dat wil je niet.” Uiteindelijk werd gekozen voor een experimentele oplossing, speciaal op maat gemaakt. “We weten niet zeker of het werkt, dus we kozen iets wat ook weer ongedaan gemaakt kan worden.” In 2024 werd er een hydraulische paal in een stalen bus geplaatst onder de hoek van het huis. “Ze hebben de buitenste rij stenen eruit gehaald, een gat van zo’n 20 cm door de fundering geboord, en daar een stalen bus in gelijmd. In die bus zit nu een paal die op tegendruk werkt. Niet te stijf, flexibel genoeg om mee te bewegen met de bodem.” De paal is bovendien aanpasbaar. “Hij zit met vier bouten vast. Als blijkt dat hij te stijf staat, kunnen we hem loshalen. Dan is het een kwestie van een paar bakstenen opnieuw metselen.”

Voorzichtig durft Joost te concluderen dat de maatregelen effect hebben. “De scheuren zijn niet verder opengegaan. Het huis is nu aan het settelen.” Hij meet nog steeds met peilbuizen van Deltares en houdt alles goed in de gaten. “Zolang het bij haarscheurtjes blijft, hoort het bij het karakter van het huis. Dan smeer ik ze dicht en is het weer goed.”

Gevolgschade en uitgestelde plannen

De schade was wel al groot. “We hebben tussen de 25 en 30 duizend euro uitgegeven. Niet alleen aan de oplossing, maar vooral aan gevolgschade: nieuwe kozijnen en stucwerk en vloerbalken herstellen. Als we in 2016 al deze oplossing hadden gehad, hadden we veel ellende kunnen voorkomen.”  Het probleem had ook invloed op andere plannen van het gezin van Joost. “We wilden de tuin aanpakken, de badkamer opknappen, een nieuwe vloer leggen. Maar je kunt je geld maar één keer uitgeven. Dus dat staat allemaal on hold.”  

Wat Joost wil meegeven aan anderen? “Wacht niet. Als je scheuren ziet op plekken waar je ze niet verwacht, laat ernaar kijken. Hoe eerder je erbij bent, hoe minder gevolgschade.” Joost is technisch opgeleid en kon veel zelf uitzoeken en toch duurde het bij hem ook zes jaar voordat er een mogelijke oplossing was gevonden. “Ik gun anderen een korter traject. Dit soort ellende gaan we nog veel vaker zien. En dan moeten er mensen zijn zoals het bureau dat ons hielp, die zeggen: ‘We gaan door tot we het snappen.’”

Dit kunnen we ons niet veroorloven

Over de rol van de overheid is Joost duidelijk: “De kennis is te versnipperd. We hebben instituten zoals Deltares en het KCAF, maar ze draaien op beperkte middelen. Er bestaat niet één funderingsprobleem, er zijn zoveel verschillende oorzaken. Als we dit aan de markt overlaten, duurt het 15 tot 20 jaar per probleem. Dat kunnen we ons niet veroorloven.”

Voor nu is het huis weer een thuis, maar Joost en zijn vrouw hebben wel besloten dat dit het laatste was wat ze hebben gedaan. “Als het nog een keer misgaat, slijp ik het open en zet ik er een dilatatievoeg in. Mentaal wil ik er niet meer mee bezig zijn. Het is genoeg geweest.”

Lees meer verhalen van huiseigenaren met funderingsproblemen