Zonnepanelen stroom direct gebruiken

Eigen verbruik is nu nog laag

De meeste mensen met zonnepanelen verbruiken nu nog maar een vrij klein deel van hun opgewekte zonnestroom zelf. Volgens Milieu Centraal gaat het gemiddeld om 30%. De rest van de opgewekte stroom leveren ze aan het elektriciteitsnet. Uit onderzoeken van andere organisaties komt een vergelijkbaar beeld naar voren. Dat het eigen verbruik nog laag is, is ook niet gek. Hier zijn meerdere redenen voor:

• Zonnepanelen wekken 's middags de meeste stroom op. Dan zijn veel mensen op hun werk.
• Zonnepanelen wekken niet elke dag evenveel stroom op. In de zomer wekken ze meer op dan in de winter en op zonnige dagen wekken ze meer op dan op bewolkte dagen. Dit betekent ook dat ze op sommige dagen minder opwekken dan je nodig hebt, maar op andere dagen juist veel meer dan een persoon of gezin kan verbruiken.

Zonnepanelen stroom direct gebruiken steeds belangrijker

Het wordt steeds belangrijker om zoveel mogelijk opgewekte elektriciteit zelf te verbruiken. Hier zijn verschillende redenen voor:

• Vrijwel alle energieleveranciers rekenen tegenwoordig terugleverkosten voor zonnepaneelbezitters die stroom terugleveren. Vaak geldt hierbij: hoe meer je teruglevert, hoe meer je betaalt. Door meer stroom zelf te verbruiken, houd je deze kosten zo laag mogelijk.
• De salderingsregeling wordt  in 2027 afgeschaft. Deze regeling houdt in dat je de stroom die je teruglevert in een jaar mag aftrekken van de stroom die je afneemt van je energieleverancier. Zonder deze regeling wordt het financieel gezien nog belangrijker om zoveel mogelijk stroom zelf te gebruiken. Sommige mensen vinden het fijn om zich daar nu al op voor te bereiden.
• Wanneer je minder stroom teruglevert, lever je een (kleine) bijdrage aan het voorkomen van netcongestie. Die kan optreden wanneer alle zonnepanelen in een wijk samen meer stroom willen terugleveren dan het elektriciteitsnet aankan. De invloed van jou als individuele huiseigenaar hierop is wel beperkt.

Hoe je jouw eigen verbruik verhoogt

Je kan het percentage eigen verbruik verhogen door meer stroom te verbruiken op momenten dat je zonnepanelen stroom opwekken. Maar hoe doe je dat? Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden. Deze zijn niet allemaal even gemakkelijk en ook het effect verschilt. We zetten ze voor je op een rijtje:

Opgewekte stroom zelf gebruiken met huishoudelijke apparaten

De makkelijkste manier om meer opgewekte energie zelf te verbruiken is door huishoudelijke apparaten zoals je wasmachine, vaatwasser of droger 's middags aan te zetten. Hiervoor hoef je niet per se zelf thuis te zijn. Veel van deze apparaten hebben tegenwoordig een timer of kun je op afstand bedienen via een app. Omdat zulke apparaten de afgelopen jaren veel zuiniger zijn geworden en niet veel stroom verbruiken, is het effect wel beperkt. Volgens Milieu Centraal kun je je eigen verbruik verhogen van 30% tot circa 35% door elektrische apparaten overdag aan te zetten. 

Thuisbatterij

Een andere optie om je eigen verbruik te verhogen, is je zonnestroom opslaan in een thuisbatterij. Zo kun je deze op een later moment zelf verbruiken. Hiermee kan je het percentage volgens Milieu Centraal verhogen van 30% naar 60%. Goed om te weten is dat ook de thuisbatterij beperkingen heeft. De meeste hebben een capaciteit van zo'n 5-10 kWh. Op een zonnige dag kan die al voor het middaguur vol zitten waarna je alsnog stroom teruglevert aan het net. Verder zijn thuisbatterijen nog erg duur en is het de vraag of je jouw investering terugverdient.

Tekst gaat verder onder kader

Warmtepomp

Ook de volledig elektrische warmtepomp biedt mogelijkheden. Hierbij zit een boilervat voor het warme tapwater. Dit water kan op temperatuur worden gebracht met behulp van zonnestroom. Op deze manier kun je dus als het ware zonne energie opslaan. Op deze manier kan het percentage zelf verbruikte elektriciteit stijgen van 30% naar 40%-50%, aldus Milieu Centraal. De technische mogelijkheden verschillen per type warmtepomp. Sommige hebben een klokprogramma om in te stellen wanneer deze aangaat. Andere kunnen slim worden aangestuurd, maar dan moet je er een extra apparaat zoals een energiemanagementsysteem op aansluiten. Voor het verwarmen van je woning is zonnestroom beperkt te gebruiken. Dit komt doordat zonnepanelen juist in de koude maanden de minste stroom opwekken.

Airco

Heb jij een airco? Hiermee kun je heel gemakkelijk meer stroom van je zonnepanelen zelf verbruiken. Je gebruikt deze immers om je woning te koelen in de maanden dat je zonnepanelen de meeste stroom opwekken. Daarnaast zijn de meeste airco’s op afstand te besturen of kun je ze automatisch instellen, zodat ze daadwerkelijk aangaan wanneer de zon schijnt. Dat is natuurlijk wel belangrijk. Als je de airco ’s nachts aanzet, verbruikt deze alsnog (grijze) stroom van het net. Er is nog niet onderzocht met hoeveel procent je jouw eigen verbruik op deze manier kunt verhogen. Maar een airco verbruikt meer stroom dan bijvoorbeeld je wasmachine of vaatwasser. 

Meerdere apparaten combineren

Ben je van plan meerdere apparaten zoals een elektrische auto én warmtepomp te nemen? Dan is het goed om te weten dat je de percentages hierboven niet bij elkaar kunt optellen. Wel zal het percentage eigen verbruik hoger zijn dan bij één apparaat. Verder is het belangrijker dat de apparaten goed op elkaar worden afgestemd en goed samenwerken. Dit kan wel, maar hier zijn nog niet heel veel laagdrempelige oplossingen voor. Er bestaan energiemanagementsystemen om apparaten slim mee aan te sturen. Maar daar kan je vaak nog niet elk apparaat op aansluiten. Dit heeft ermee te maken dat zulke apparaten vaak op verschillende manieren communiceren.

Oriëntatie zonnepanelen maakt ook verschil

Ga je zonnepanelen nemen? Als dit mogelijk is, kan je overwegen ze op het oosten of westen te leggen. De totale stroomopbrengst is dan iets kleiner dan bij panelen gericht op het zuiden. Maar ze wekken iets meer stroom op in de ochtend respectievelijk de avond dan panelen die in zuidelijke richting liggen. Hierdoor sluit de stroomopwek iets meer aan op je verbruik.

Inzicht in je energieverbruik

Als je meer zonnestroom zelf wilt verbruiken, is het natuurlijk belangrijk om te weten hoeveel stroom je opwekt en hoeveel je verbruikt. En op welke momenten. Hoeveel stroom je zonnepanelen opwekken, kun je aflezen op de omvormer of de bijbehorende app. Inzicht in je verbruik krijg je met een energiemanager. Dit is een app of apparaatje waarop je jouw totale energieverbruik of dat van specifieke apparaten kunt aflezen.

Op dit moment biedt de elektrische auto de meeste mogelijkheden om aanzienlijk meer zonnestroom zelf te verbruiken.

Jan Roelof HovingBouwkundig Expert bij Vereniging Eigen Huis

Wat vindt Vereniging Eigen Huis?

De energietransitie brengt uitdagingen met zich mee. Denk aan netcongestie en het feit dat opwek van groene energie en ons energieverbruik niet altijd op elkaar aansluiten. Consumenten kunnen zeker een bijdrage leveren aan het oplossen hiervan. Maar zij kunnen dit niet alleen. Andere partijen moeten ook hun verantwoordelijkheid nemen. Netbeheerders moeten vaart maken met het verzwaren van het elektriciteitsnet. De overheid en energieleveranciers moeten onderzoeken hoe zij kunnen bijdragen aan energieopslag op bijvoorbeeld wijkniveau. De markt moet slimme oplossingen ontwikkelen waardoor het voor consumenten makkelijker wordt om apparaten in huis slim aan te sturen. En vanuit de overheid is regie nodig bij de aanpak van deze vraagstukken.