Slechts fractie van woningaanbod binnen bereik starters

Voor veel starters zijn de kansen op de woningmarkt hopeloos: het aanbod is beperkt en van dat aanbod is slechts een deel betaalbaar voor starters. Vereniging Eigen Huis bracht per gemeente in kaart voor welke bedragen huizen in 2024 naar een nieuwe eigenaar gingen. 

In 2024 waren 47.559 van de in totaal 204.460 verkochte woningen binnen financieel bereik van starters met een (gezamenlijk) inkomen van 1,5 keer modaal. Dat is maar 23%. In de Randstad lag het aantal voor starters betaalbare huizen nog lager: slechts 16% van de aangeboden huizen werd verkocht onder de €300.000. De verschillen tussen gemeentes zijn groot. Ook in de regio Eindhoven is er een tekort aan betaalbare huizen. 

Bekijk de resultaten op onze interactieve kaart

Leven komt tot stilstand

Vereniging Eigen Huis maakt zich zorgen over de beperkte mogelijkheden voor starters op de woningmarkt en pleit voor de bouw van écht betaalbare woningen en beter benutten van de huidige woningvoorraad, door bijvoorbeeld splitsing.

“Dat starters het moeilijk hebben, weet heel Nederland al jaren”, reageert algemeen directeur Cindy Kremer. “Uit ons eerdere onderzoek naar het sentiment onder starters komt naar voren dat zij hun kansen steeds somberder inzien en zelfs levensbeslissingen als het krijgen van kinderen uitstellen. Met dit landelijke onderzoek laten we zien in welke plaatsen starters nog enigszins kans maken. Al zijn er ook daar natuurlijk meestal veel meer woningzoekers dan woningen. Er moet gebouwd worden!”

Grote regionale verschillen

De verschillen per regio en gemeente zijn groot. Pekela biedt het meest betaalbare aanbod: 8 op de 10 woningen werden vorig jaar onder de €300.000 verkocht. De Limburgse gemeenten Heerlen, Kerkrade en Brunssum volgen op de voet met ruim 7 op de 10. In 4 gemeenten werd geen enkele woning verkocht onder de 3 ton: Bloemendaal, Landsmeer, Rozendaal en Vlieland, al vonden in die laatste überhaupt maar 11 woningtransacties plaats in 2024.

Van de grote steden deden Amsterdam, Haarlem, Almere en Utrecht het het slechtst, met ieder maximaal 10 procent woningverkopen tot 3 ton. Het aandeel betaalbare woningen is groter in Leeuwarden (59 procent), Enschede (49 procent) en Groningen (46 procent). De cijfers in grote steden zijn zelfs nog iets rooskleuriger doordat investeerders hun relatief goedkope woningen verkochten.

De provincies Utrecht en Noord-Holland scoren het slechtst qua aandeel betaalbare woningen met respectievelijk 12 en 13 procent van alle woningtransacties onder de €300.000, gevolgd door Noord-Brabant. Groningen (50 procent) en Zeeland (49 procent) hebben relatief het meest betaalbare woningaanbod, gevolgd door Limburg, Friesland en Drenthe.

Kremer: “De regionale verschillen zijn groot. Niet geheel verrassend zijn er binnen de Randstad en grote steden relatief minder betaalbare koopwoningen te vinden. Dat betekent dat betaalbaar bouwen in die regio’s extra belangrijk is.”

Hoeveel betaalbare woningen werden er in 2024 in jouw gemeente verkocht? Check de kaart

Gemeenten aan zet

Hoewel woningprijzen zich niet zomaar laten beïnvloeden, biedt nieuwbouw mogelijkheden. Kremer: “Op de Woontop in december 2024 heeft Woonminister Keijzer met alle bouwende partijen afgesproken dat er veel meer betaalbaar zal worden gebouwd. Het aandeel betaalbare koopwoningen is een overweging van gemeenten, zolang er maar twee derde betaalbaar wordt gebouwd. Gemeenten zijn daarom aan zet: wij roepen hen op om in te zetten op betaalbare koop in hun woonplannen. Die koopwoningen zijn net zo hard nodig als sociale en middenhuurwoningen.”

Over het onderzoek

Het Rijk hanteerde in 2024 een beleidsmatige betaalbaarheidsgrens van €390.000 voor nieuwbouw, maar voor een groot deel van de starters ligt een hypotheek van dat bedrag ver buiten bereik. Voor starters met een (gezamenlijk) inkomen van 1,5 keer modaal is een koopprijs tot €300.000 realistischer. Cijfers over nieuwbouw in 2024 zijn nog niet bekend, maar Vereniging Eigen Huis maakte zowel de hoeveelheid als het percentage van de verkochte bestaande huizen voor beide bedragen per gemeente inzichtelijk.

Op zoek naar je eerste eigen huis? Wij helpen je met alles wat je moet weten