Zonnepanelen op (plat) dak

Is mijn dak geschikt voor zonnepanelen?

De meeste daken zijn geschikt voor zonnepanelen. Dit is van van verschillende factoren afhankelijk. Hier moet je dak aan voldoen:

• Genoeg vrije ruimte op je dak. Om meerdere panelen te kunnen plaatsen moet een groot deel van het dak vrij zijn van ramen, pijpen, dakkapellen of andere obstakels.
• Bij voorkeur moeten de zonnepanelen gericht kunnen worden tussen het oosten en het westen. Op het zuiden leveren ze het meeste op. Op het noorden leveren zonnepanelen nog steeds stroom op, maar is de terugverdientijd wel langer.  
• Voldoende licht op het dak. Schaduw van bomen of gebouwen in de omgeving zorgen ook voor een lagere opbrengst van de panelen. 
• Geschikt type dak. Zonnepanelen kunnen zowel op schuine als platte daken worden gelegd.
• Geschikte dakbedekking. Bij sommige soorten dakbedekking kan de installatie meer tijd kosten of zijn er andere materialen nodig. Hier betaal je ook voor. Deze soorten dakbedekking zijn ongeschikt voor zonnepanelen:
  • Zonnepanelen op een rieten dak verhogen het risico op brand. Ook vraagt het om een speciale montage en is het risico op schade aan je dak groter.
  • Op een dak met asbest mogen geen zonnepanelen gemonteerd worden. Golfplaten en kunstleien daken geproduceerd voor 1993 kunnen asbest bevatten.

Weten of je zonnepanelen op je dak kunt laten installeren?

Doe de dakcheck

Zonnepanelen plat dak

Wil je zonnepanelen op een plat dak laten plaatsen dan zijn er een aantal dingen om rekening mee te houden.

Richting plat dak

Zonnepanelen op een plat dak worden met behulp van een frame schuin, meestal onder een hellingshoek van 15 graden, op het dak geplaatst. De lange zijde van de zonnepanelen worden horizontaal (landscape) geplaatst. Afhankelijk van de oriëntatie van het dak en de overige bebouwing wordt ervoor gekozen om de zonnepanelen als volgt te plaatsen:

• Rijen zonnepanelen achter elkaar, gericht op het zuiden
• Twee aan twee schuin tegen elkaar geplaatst, gericht op het oosten en/of westen

Achter elkaar op het zuiden gericht worden de zonnepanelen op enige afstand van elkaar gelegd om onderlinge schaduw te voorkomen. Bij een oost-west opstelling kunnen er meer panelen geplaatst worden per vierkante meter dakoppervlak. De opbrengst per paneel is wel iets lager dan op het zuiden gericht. Het voordeel van een oost-west plaatsing is dat de opbrengsten in het algemeen beter overeen komen met het verbruik van een gemiddeld huishouden. In de ochtend leveren zonnepanelen op het oosten gericht sneller stroom op. Panelen op het westen gericht blijven in de avond langer stroom leveren. Dit zijn de momenten dat huishoudens de meeste energie verbruiken. Bij plaatsing op een lager plat dak moet gekeken worden naar de schaduw van omliggende delen van het gebouw. Een dak van een garage kan bijvoorbeeld last hebben van de schaduw van de woning zelf of die van de buren.  

Voorkom schaduw op het dak

Voor de beste opbrengst moet er zo min mogelijk schaduw op de zonnepanelen vallen. Pijpen op het dak en omliggende bebouwing zorgen, als ze een schaduw op de panelen werpen, voor minder opbrengst. Bij serie geschakelde zonnepanelen zorgt schaduw op één paneel voor een lagere opbrengst van alle zonnepanelen in dezelfde serie.

Draagkracht dak

De draagkracht is vooral van belang bij houten dakconstructies. Bij betonnen daken is plaatsing meestal geen probleem. Als het dak zonder zonnepanelen al teveel doorbuigt is het niet verstandig zonnepanelen op een dak te plaatsen. Op platte daken is het risico nog veel groter, omdat niet alleen het gewicht van de zonnepanelen er op komt, maar ook vanwege het gewicht van het frame en de ballast (beton of tegels). De ballast voorkomt dat de panelen van het dak waaien bij harde wind. De hoeveelheid ballast van zonnepanelen op een plat dak is afhankelijk van verschillende factoren: de hoogte van het platte dak, de omgeving (open of bebouwd) en de afstand tussen de zonnepanelen en de dakrand. De installateur van zonnepanelen moet dit beoordelen. 

Onderhoud en isolatie

Voor het plaatsen van de zonnepanelen op het platte dak is het goed om te kijken wat de resterende levensduur is van het dak en de bedekking. Bij vervanging van het dak moeten de zonnepanelen weer verwijderd worden. De meeste dakbedekking gaat tussen de 20 en de 30 jaar mee. Als de bedekking op korte termijn vervangen moet worden, is het verstandig om dit eerst te doen. Dit is gelijk een goed moment om het dak te isoleren als dit nog niet gedaan is. Een plat dak kan het beste aan de bovenzijde worden geïsoleerd.

Omgevingsvergunning

Laat je zonnepanelen plaatsen, dan heb je geen vergunning nodig, tenzij het om een monument gaat. Bij platte daken moet de afstand van de panelen tot de dakrand minimaal gelijk zijn aan de hoogte van de schuingeplaatste zonnepanelen.

zonnepanelen schuin dak 

Ook als je zonnepanelen wilt plaatsen op een schuin dak zijn er een aantal dingen om rekening mee te houden.

Richting schuin dak

Bij een schuin dak ben je afhankelijk van de oriëntatie en de hellingshoeken van verschillende dakvlakken. De opbrengst van zonnepanelen is optimaal als de zonnepanelen op het zuiden zijn gericht met een ideale hellingshoek tussen de 30 en 40 graden. Panelen die liggen in een oost-west opstelling leveren ongeveer 80% op van een optimale oriëntatie en hellingshoek. Meer naar het noorden gericht leveren zonnepanelen nog wel stroom, maar de opbrengst is laag. Hierdoor is de terugverdientijd langer. 

Type dak

Het plaatsen van zonnepanelen op andere bedekking dan dakpannen vraagt om specifieke kennis. Bij bijvoorbeeld zink of baanvormige dakbedekking, zoals bitumen, is het verstandig om er een deskundige dakdekker bij te betrekken.

Voorkom schaduw op een schuin dak

Hoe minder schaduw, hoe hoger de opbrengst. Net als bij een plat dak kunnen de schaduw van pijpen en omliggende bebouwing, zoals dakkapellen, zorgen voor minder opbrengst.

Onderhoud en draagkracht

Als dakpannen of de dakconstructie gebreken vertonen of op korte termijn vervangen moeten worden is het verstandig dit eerst aan te pakken. Het is niet verstandig zonnepanelen te plaatsen als de dakconstructie te veel doorbuigt. Is je dak nog niet geïsoleerd, overweeg dan isolatie aan de buitenzijde van het dak mee te nemen als dit van binnenuit niet mogelijk is.

Omgevingsvergunning

Voor het plaatsen van zonnepanelen is geen vergunning nodig tenzij het om een monument of beschermd stadsgezicht gaat. Zonnepanelen mogen niet buiten de randen van het dak uitsteken, en moeten direct in of op het dakvlak gemonteerd zijn in dezelfde hellingshoek als het dak.

Zonnepanelen staand of liggend plaatsen

Voor het rendement maakt het niet uit of je zonnepanelen staand (portrait) of liggend (landscape) plaatst. Op platte daken worden panelen bijna altijd liggend geplaatst. Op hellende daken is dit vaak afhankelijk van:

• Ruimte op het dak (eventuele obstakels of dakonderbrekingen)
• Afmeting van de zonnepanelen
• Zichtbaarheid, liggende zonnepanelen vallen minder op
• Benodigde ballast, staande zonepanelen hebben meer ballast nodig
• Hoeveel panelen je wilt laten plaatsen

Soms worden de panelen gecombineerd gelegd. 

Kiezen tussen (micro) omvormers

Nadat je weet in welke richting je zonnepanelen liggen kies je een omvormer. Je hebt keuze uit drie type omvormers:

• Strengomvormer. Kies voor een strengomvormer als alle panelen in de streng dezelfde oriëntatie hebben en niet of nauwelijks in de schaduw liggen. Op sommige omvormers kunnen meerdere strengs worden aangesloten. Dat is handig als je bijvoorbeeld twee series zonnepanelen hebt met verschillende oriëntatie. Bijvoorbeeld meerdere dakvlakken of een oost-west opstelling op een plat dak.  
• Micro-omvormer. Bij micro-omvormers heeft elk zonnepaneel zijn eigen omvormer. Bij schaduw op één of meerdere panelen is dit een goede optie, omdat de opbrengst van de verschillende panelen niet van elkaar afhankelijk is. De zonnepaneleninstallatie is door de omvormer per paneel duurder, maar levert in een jaar meer op.
• Power-optimizer. Een power-optimizer optimaliseert de stroomopbrengst per zonnepaneel, vergelijkbaar met een micro-omvormer. Daarna wordt deze stroom in een strengomvormer omgezet naar wisselspanning voor gebruik in de woning.

Hoeveel zonnepanelen op het dak?

Het verschilt per situatie hoeveel panelen je het beste op je dak kunt leggen. Dit is onder andere afhankelijk van hoeveel zonnepanelen er op je dak passen, je budget, het vermogen van de zonnepanelen en je stroomverbruik. Zo verbruik je meer stroom als je een all-electric warmtepomp hebt of een elektrische auto die je regelmatig wilt laden.

Aantal zonnepanelen plat dak

Zonnepanelen op een plat dak worden vaak verder van elkaar geplaatst om onderlinge schaduw te voorkomen. Hierdoor kun je meestal minder zonnepanelen plaatsen.