Huiseigenaar
VvE
NieuwsContact
BackIsoleren en ventileren

Mechanisch ventilatiesysteem: hoe werkt het?

Natuurlijke ventilatie is vaak onvoldoende voor een gezond binnenklimaat. Vanaf de jaren tachtig was hier meer aandacht voor. Daarom hebben de meeste huizen die daarna zijn gebouwd een mechanisch ventilatiesysteem. Lees hier hoe het werkt.

Verschillende ventilatie systemen

Verschillende ventilatiesystemen

In Nederland worden ventilatiesystemen vaak ingedeeld in vier verschillende systemen: 

  • Systeem A. Zowel de toevoer als afvoer vind plaats door middel van natuurlijke ventilatie
  • Systeem B. De verse lucht  wordt mechanisch toegevoerd en op natuurlijke wijze afgevoerd. Dit systeem wordt in woningen zelden gebruikt. 
  • Systeem C. Bij dit systeem wordt de verse lucht natuurlijk toegevoerd en centraal mechanisch afgevoerd. Dit is mechanische ventilatie waar het verder op deze pagina over gaat. 
  • Systeem D. Bij systeem D is zowel de toevoer als afvoer van verse lucht mechanisch geregeld. Dit heet wtw ventilatie. 

Wat is een mechanisch ventilatiesysteem?

Huizen gebouwd vanaf de jaren '80 hebben vaak mechanische ventilatie. In de keuken, badkamer en wc zitten ventielen in het plafond of de muur. Een mechanische ventilatiebox zorgt ervoor dat de vervuilde lucht via deze luchtkanalen wordt afgezogen naar buiten. Daarom wordt het ook wel centrale afzuiging genoemd. De ventilatiebox hangt vaak in dezelfde ruimte als de cv-ketel. De toevoer van verse lucht komt vaak via ramen of ventilatieroosters in alle verblijfsruimten, zoals woonkamer, keuken en slaapkamers.

Hoe gebruik je het mechanische ventilatiesysteem optimaal?

Wanneer je mechanische ventilatie optimaal gebruikt zorgt het voor gezonde lucht in huis. Hiervoor moet er genoeg verse lucht binnenkomen en de lucht moet goed door het huis stromen. Dit kun je zelf beïnvloeden.

Laat de roosters boven het kozijn of de ramen op een kier zodat er constant frisse lucht het huis binnenkomt. Daarnaast moet de lucht zich goed kunnen verplaatsen door het huis. Hiervoor moet er voldoende ruimte (1,5 cm) tussen de deur en de drempel zitten.

Optimaal gebruik bij een standenschakelaar:

Met een regelknop of schakelaar met twee of drie standen regel je de hoeveelheid lucht die wordt afgezogen. Via ventilatieroosters of ramen met een ventilatiestand wordt er schone lucht aangevoerd. Zo gebruik je de standen:

  • Bij 3 standen: zet mechanische ventilatie op 1 als je niet thuis bent, op 2 als je wel thuis bent (ook 's nachts) en op 3 tijdens het koken en douchen. 
  • Bij 2 standen: zet het ventilatiesysteem standaard op 1 (als je thuis bent of weg bent, en ook 's nachts) en op 2 bij het koken en douchen. 
  • Schakel altijd naar de hoogste stand als er veel mensen in huis zijn of als de was binnen te drogen hangt.
  • Zet mechanische ventilatie nooit uit, tenzij je bij een ramp wordt gevraagd ramen en deuren te sluiten. Trek dan de stekker uit het stopcontact.

Hoe werkt het reinigen van mechanische ventilatie?

Het is belangrijk om mechanische ventilatie regelmatig te reinigen. Maak de roosters en ventielen jaarlijks schoon met een stofzuiger en sopje. Plaats de ventielen hierna op dezelfde plaats en met dezelfde instelling terug. Laat daarnaast de ventilatiebox eens in de twee jaar en de kanalen eens in de acht jaar schoonmaken door een installateur. Deze installateur kan ook aangeven of de ventilator of de ventilatiebox aan vervanging toe is. Ventilatoren van ventilatiesystemen gaan ongeveer 15 tot 20 jaar mee.

Hoe maak je mechanische ventilatie energiezuiniger? 

Er zijn meerdere manieren om de mechanische ventilatie te verbeteren en daarmee energiezuiniger te maken.

Vervangen mechanische ventilatiebox

Je kunt een bestaand mechanisch afvoerventilatiesysteem verbeteren door de ventilator te vervangen door een energiezuinige mechanische ventilatiebox. Oude ventilatoren gebruiken namelijk veel meer stroom dan de nieuwe apparaten. Een energiezuinige ventilatiebox is te koop vanaf ongeveer € 300 exclusief installatie.

Vraaggestuurd ventilatiesysteem

Een andere manier om de ventilatie te verbeteren is door het systeem vraaggestuurd te maken. Dan worden er sensoren geplaatst die er voor zorgen dat er niet te veel, maar ook niet te weinig wordt geventileerd. De sensoren meten de CO2 in de woning en zorgen ervoor dat de ventilator harder gaat draaien wanneer dat nodig is. De hoeveelheid CO2 in de lucht wordt verhoogd door het uitademen van lucht. In de badkamer wordt vaak een sensor geplaatst die de luchtvochtigheid meet. Zo ventileer je genoeg voor een gezond binnenklimaat en bespaar je energiekosten. Bij te veel ventilatie gaat warmte verloren.

Mechanische ventilatie vervangen

Is de mechanische ventilatie aan vervanging toe? Dan kun je het mechanische afvoersysteem ook vervangen door wtw ventilatie. Dat is comfortabel en het bespaart energie. Dit is ingrijpend als door het de hele woning kanalen moeten worden aangelegd naar alle verblijfsruimtes, zoals woonkamer, keuken en slaapkamers. Tegenwoordig zijn er ook wtw systemen speciaal voor renovaties. Bijvoorbeeld een systeem waarbij de toevoer van schone lucht plaatsvindt in het centrale trappenhuis van de woning. Een ventilator boven de deuren of in de binnenmuur van de verblijfsruimtes zorgt er voor dat frisse lucht via de sleuf onder de deur wordt aangezogen. De vervuilde lucht wordt via de ventilator in het centrale trappenhuis geblazen. Via de bestaande afvoerkanalen in het toilet, de badkamer en keuken wordt de lucht dan afgevoerd. Hier wordt de warmte uit de lucht gebruikt om de gezonde lucht op te warmen. Voor woningen met luchtverwarming is het vaak makkelijker om de mechanische afvoer te vervangen door een wtw ventilatiesysteem. De toevoer van verse lucht gaat dan via het al aanwezige verwarmingssysteem. 

Ventilatiewarmtepomp

Je kunt mechanische ventilatieboxen ook vervangen door een ventilatiewarmtepomp. Die zorgt voor de ventilatie en gebruikt de warmte van de ventilatielucht om daarmee (deels) de woning te verwarmen of het tapwater te verwarmen. Een dergelijke warmtepomp kan niet de hele warmtevraag van een woning oplossen, omdat de hoeveelheid warmte uit ventilatielucht niet genoeg is. Extra ventileren is niet zinvol, omdat dat ook weer meer energie kost.

Ik heb nog geen ventilatie in mijn woning. Is mechanische ventilatie dan geschikt?

Het achteraf plaatsen van een centraal mechanisch ventilatiesysteem is ingrijpend, omdat afvoerkanalen moeten worden aangebracht naar het toilet, de badkamer en keuken. Daarnaast kost het meer energie. Dat heeft niet alleen te maken met het elektriciteitsgebruik van het apparaat zelf, maar ook doordat je waarschijnlijk meer warmte verliest. Natuurlijke ventilatie is vaak onvoldoende voor een gezond binnenklimaat. Als je dat gaat verbeteren door middel van mechanische afvoer verlies je meer warmte via het ventilatiesysteem. Je woning wordt dan wel gezonder.

Wtw ventilatie

Een beter alternatief is wtw ventilatie. Dit systeem hergebruikt een groot gedeelte van de warmte uit de afvoer voor het verwarmen van de toevoer. Hierdoor heb je minder warmteverlies. Houd er wel rekening mee dat het aanleggen van dit systeem nog ingrijpender is dan het aanbrengen van een mechanisch afvoersysteem. 

Decentrale ventilatie

Een andere mogelijkheid is het plaatsen van decentrale ventilatiesystemen in de verblijfsruimtes. Hierbij worden ventilatoren, eventueel voorzien van warmteterugwinning (wtw), in de gevels geplaatst. Dit kan als zelfstandige unit, maar ook in combinatie met een radiator.

Tips mechanische ventilatie

  • Ventileer via roosters als je die hebt. Laat daarbij zo veel mogelijk alle ventilatieroosters open, omdat de verse lucht dan gelijkmatig in de woning stroomt. Sluit roosters tijdelijk als ze tochtklachten geven. Met zelfregulerende ventilatieroosters heb je minder last van tocht.
  • Als jouw woning ventilatieroosters heeft kan je beter niet ventileren door het raam open te zetten. Dit geeft vaak tochtklachten. Daarnaast stroomt daardoor een groot deel van de verse lucht via het raam binnen, terwijl de ruimtes waar geen raam open staat minder geventileerd worden. Voor de afvoer van ventilatielucht zoekt de lucht de weg van de minste weerstand.
  • Heb je wel een mechanisch ventilatie afvoersysteem maar nog geen ventilatieroosters? Laat ventilatieroosters plaatsen. Ventilatieroosters geven minder tochtklachten en voorkomen dat inbrekers te gemakkelijk binnen kunnen komen via een openstaand raam. 
  • Vervanging van kozijnen of beglazing is een goed moment om gelijk ventilatieroosters te laten plaatsen.

Nieuwsbrief Energie

Ontvang elke maand nieuws en tips over energie besparen en duurzaam wonen.

Schrijf je in

Eigen Huis Community

Lees hoe anderen hun woning verduurzamen, stel vragen en deel je eigen ervaringen.

Praat mee

Ook interessant in kennisbank

Moet ik na het isoleren rekening houden met mijn ventilatie?Hoe kan ik de ventilatie in mijn woning verbeteren?

Tags

AppartementseigenaarHuiseigenaarVerduurzamenVerduurzamen-Ventileren

Meer over ventilatie

Natuurlijke ventilatieWtw ventilatie

Deel deze pagina

  • facebook
  • twitter
  • linkedin
  • mail
  • whatsapp

Direct naar

OpleveringskeuringBouwtechnische keuringHypotheekadviesJuridisch adviesCollectieve Inkoop ZonnepanelenBel de SpoedklusserviceEigen Huis Verzekeringen

Magazine

Magazine
PrivacystatementCookiebeleid & instellingenDisclaimerCVD-meldingAlgemene voorwaardenOpzeggen
facebookinstagramlinkedintwitteryoutube