Soorten cybercriminaliteit

Phishing

Phishing is een vorm van internetfraude waarbij criminelen via e-mail of sms proberen om persoonlijke gegevens te bemachtigen, zoals inlogcodes, creditcardinformatie of pincodes. Vaak lijkt het alsof het bericht afkomstig is van een betrouwbare organisatie, zoals je bank, de overheid of een bekend bedrijf. In werkelijkheid is het bericht verstuurd door een oplichter die een vals e-mailadres gebruikt om vertrouwen te wekken. Met behulp van spoofing maken deze criminelen het e-mailadres of de afzendernaam zo goed na dat het bijna niet van echt te onderscheiden is. 

In phishingberichten staat bijvoorbeeld dat je bank je gegevens wil controleren vanwege een update, dat je rekening is geblokkeerd of dat je een prijs hebt gewonnen of een erfenis krijgt. Soms wordt direct gevraagd om je gegevens, maar vaak moet je eerst op een link klikken. Zo’n link leidt je naar een nagemaakte website die sterk lijkt op de officiële site. Klik daarom nooit zomaar op een link in een verdacht bericht, want deze kan je naar een nepwebsite sturen of malware op je apparaat installeren.

WhatsApp- of hulpvraagfraude

Criminelen doen zich soms voor als een bekende, zoals een familielid of vriend, en proberen je onder druk te zetten om snel geld over te maken vanwege een zogenaamd noodgeval of probleem. Ze beweren bijvoorbeeld dat ze een nieuw telefoonnummer hebben en vragen je om geld te sturen via een betaalverzoek of naar het rekeningnummer van iemand anders. Vaak kunnen ze alleen via tekstberichten communiceren. Krijg je zo’n verzoek? Neem dan altijd telefonisch contact op met de persoon via het nummer dat je zelf in je contacten hebt staan. Maak nooit geld over zonder eerst persoonlijk contact te hebben gehad.

Helpdeskfraude 

Helpdeskfraude is een vorm van telefonische oplichting waarbij criminelen zich voordoen als medewerkers van bekende bedrijven, zoals Microsoft of je bank. Ze bellen je op en beweren dat er een probleem is met je computer of bankrekening. Vervolgens proberen ze je te overtuigen om persoonlijke gegevens te delen via een link, geld over te maken of een programma te installeren waarmee ze toegang krijgen tot je computer. 

Bij bankhelpdeskfraude zegt de oplichter bijvoorbeeld dat er verdachte activiteiten op je rekening zijn waargenomen. Ze proberen je bang te maken en onder druk te zetten om snel te handelen. Onthoud: een bank zal nooit een koerier sturen om je bankpas of pincode op te halen. Word je gebeld met zo’n verzoek? Bel dan altijd zelf het officiële nummer van de organisatie voordat je ergens op ingaat of iets afgeeft.

Malware en ransomware

Malware is een verzamelnaam voor alle schadelijke software die computers of systemen kan beschadigen, zoals virussen, spyware en ransomware. Deze software kan je gegevens stelen, versleutelen of verwijderen, belangrijke functies van je computer veranderen of je activiteiten ongemerkt bespioneren.

Ransomware, ook wel gijzelsoftware genoemd, blokkeert bijvoorbeeld je documenten zodat je er niet meer bij kunt. De criminelen eisen vervolgens losgeld om de toegang tot je bestanden of systeem te herstellen.

Je kunt met malware besmet raken door te klikken op geïnfecteerde bijlagen, nep-links of door onbetrouwbare downloads uit te voeren. Je kunt dit voorkomen door ervoor te zorgen dat je software altijd up-to-date is, een goede virusscanner te gebruiken. Open daarnaast geen e-mails, links of bijlagen van onbekende afzenders of van mensen van wie je geen bericht verwacht en maak regelmatig back-ups van je bestanden.

Identiteitsfraude

Identiteitsfraude is het misbruiken van iemands persoonsgegevens (naam, adres, creditcardnummer, bsn-nummer) om die persoon te benadelen, bijvoorbeeld door online aankopen te doen, abonnementen af te sluiten of leningen aan te gaan. Een accountovername is een vorm van identiteitsfraude waarbij een cybercrimineel toegang krijgt tot een van je online accounts. Via datalekken, phishing, nepwebshops of andere slimme trucs komen criminelen aan je persoons- of inloggegevens. 

Als je slachtoffer wordt van identiteitsfraude, moet je direct je bankrekening blokkeren, aangifte doen bij de politie en melding maken bij het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude.