Natuurlijke ventilatie
Voor een gezond klimaat in huis is het belangrijk goed te ventileren. Natuurlijke ventilatie maakt gebruik van de natuurlijke stroming van lucht, zonder gebruik van een ventilator. Hoe natuurlijke ventilatie werkt lees je op deze pagina.
Verschillende ventilatiesystemen
In Nederland worden ventilatiesystemen vaak ingedeeld in vier verschillende systemen:
- Systeem A: natuurlijke toe -en afvoer
Zowel de toevoer als afvoer vindt plaats door middel van natuurlijke ventilatie. Hierover lees je meer op deze pagina. - Systeem B: mechanische toevoer, natuurlijke afvoer
De verse lucht wordt mechanisch toegevoerd en op natuurlijke wijze afgevoerd. Dit systeem wordt in woningen zelden gebruikt. - Systeem C: natuurlijke toevoer, mechanische afvoer
Bij dit systeem wordt de verse lucht natuurlijk toegevoerd en centraal mechanisch afgevoerd. Dit wordt ook wel mechanische ventilatie genoemd. - Systeem D: mechanische toe -en afvoer
Bij systeem D is zowel de toevoer als afvoer van verse lucht mechanisch geregeld. Dit heet balansventilatie. Omdat bij dit systeem meestal de warmte uit de afvoer gebruikt wordt om verse lucht op te warmen, wordt dit systeem ook wtw ventilatie genoemd. Wtw staat voor warmteterugwinning.
Of lees hieronder verder over natuurlijke ventilatie.
Wat is natuurlijke ventilatie?
Bij natuurlijke ventilatie komt de aanvoer van verse lucht via (klep)ramen en luchtroosters de woning binnen. Bij slecht geïsoleerde woningen en woningen met veel kieren ook komt de lucht ook binnen via slecht sluitende ramen en deuren. De vervuilde lucht wordt naar buiten afgevoerd via pijpen met een uitmonding op het dak, via een afzuigkap in de keuken of ventilatiekanalen in de badkamer of het toilet.
Voor een gezonde woning moet je 24 uur per dag zorgen voor frisse lucht in huis door de roosters boven de kozijnen of de ramen op een kier te zetten. Ook in de winter.
Waarom (natuurlijke) ventilatie belangrijk is
Natuurlijk ventilatie komt vooral voor bij oudere woningen. Ventilatie is essentieel voor een gezond binnenklimaat. Voor gezonde lucht in huis moet je 24 uur per dag ventileren. Bij een gebrek aan ventilatie neemt de luchtvochtigheid toe en ontstaat een ideaal leefklimaat voor schimmels en huisstofmijt. Een slechte luchtkwaliteit kan onder meer hoofdpijn, luchtwegaandoeningen, allergieën en benauwdheid veroorzaken. Natuurlijke ventilatie geeft vaak onvoldoende luchtverversing. Vandaar dat vanaf de jaren 80 standaard mechanische ventilatiesystemen in woningen werden aangebracht. Als je niet goed ventileert, stijgt de luchtvochtigheid in huis. De ideale relatieve luchtvochtigheid ligt tussen de 40 en 55 %. Je kunt dit meten met een hygrometer.
Lees meer over het belang van ventilerenVentileren per ruimte
De toevoer van verse lucht loopt vaak via de verblijfsruimtes, zoals de woonkamer en de slaapkamer. De afvoer van de vervuilde lucht uit de woning kan het best geregeld worden via ruimtes waar vaak vochtige lucht is, zoals in de keuken, toilet of badkamer. Zo voorkom je vocht en schimmel in de woning.
Badkamer
In de badkamer is het aan te raden om een badkamerventilator te gebruiken tijdens het douchen. Mocht je deze niet hebben, is het verstandig om er een aan te schaffen. Als je een bestaand afvoerkanaal hebt kun je deze daarop aansluiten. Anders moet er gekeken of er een afvoer naar buiten gemaakt kan worden. Bijvoorbeeld via de gevel of in een kozijn. Je kunt beter gebruikmaken van de ventilator dan dat je een raam open zet na het douchen. Met een open raam is de kans groot dat het te koud wordt in de badkamer. Hierdoor kan er schimmel of condens ontstaan. Als je een raam openzet, beperk dit dan tot 20 tot 30 minuten.
Slaapkamer
Het beste is om 's nachts te ventileren via de ventilatieroosters in de slaapkamer. Heb je die niet, zet dan een raam open op je slaapkamer. Bij voorkeur een raam op hoogte, minimaal 1.80m van de grond tot aan het kozijn. Dan ervaar je de minste tocht en verklein je de kans op inbraak.
Keuken
Zorg in de keuken altijd voor een afzuigkap. Tijdens het koken kom er veel vuile stoffen vrij en met een afzuigkap worden deze meteen afgevoerd.
Tips voor goede ventilatie
- Zorg voor voldoende stroming van lucht in de woning van de toevoer (verblijfsruimtes) naar de afvoeren in de vochtige ruimtes, zoals toilet, keuken en badkamer. Meestal gaat deze stroming via kieren onder de binnendeuren.
- Ventileer waar het kan met (zelfregulerende) ventilatieroosters en zet deze standaard open. Door alle roosters open te laten ventileer je je huis gelijkmatig. Doe de roosters alleen dicht bij hoge uitzondering, bijvoorbeeld als je bij kou en harde wint te veel tocht ervaart. Heb je geen roosters, zet dan (klep)ramen op een kier.
- Reinig de roosters geregeld, minimaal eens per jaar. Je kunt de roosters schoonmaken met een borstel, stofzuiger of een sopje.
- Gebruik altijd de afzuigkap tijdens het koken en daarna. Door het koken komen schadelijke stoffen vrij, vooral bij koken op gas.
- Ook in de badkamer is ventilatie nodig om de vochtige lucht gelijk af te voeren. Zorg voor een ingebouwde ventilator in de badkamer en zet deze aan tijdens het douchen.
Energiezuiniger ventileren
Er zijn twee manieren die natuurlijke ventilatie energiezuiniger kunnen maken:
Zelfregelend rooster
Een zelfregelend rooster reageert op de winddruk. Wanneer de wind erop staat gaat het rooster wat meer dicht staan. Waait het weinig, dan gaan ze juist verder open. Op deze manier laten de roosters continue schone lucht door, maar heb je minder last van tocht. Als het hard waait voel je bij normale roosters tocht. Met zelfregelende ventilatieroosters niet.
Ga je het glas of kozijn vervangen? Kies dan ook gelijk voor zelfregulerende ventilatieroosters. Deze regelen automatisch hoeveel lucht er binnenstroomt waardoor je geen tocht ervaart.
Dicht naden en kieren
Ondanks dat er door naden en kieren ook schone lucht binnenkomt, is het aan te raden om deze te dichten. Via deze naden en kieren komt de lucht ongecontroleerd binnen en dit wordt vaak als tocht ervaren. Daarnaast bespaar je hiermee geld en gas. Zorg wel gelijk voor een alternatief, zoals bovengenoemd ventilatierooster.
Lees meer over naden en kieren dichtenVentileren of luchten
Luchten is wat anders dan ventileren. Hierbij zet je ramen tegen elkaar open waardoor verse en schone lucht de ruimte in stroomt. Doe dit bijvoorbeeld 's ochtends in de slaapkamer. Daarentegen is ventileren altijd nodig voor een gezond binnenklimaat. Lucht alleen als de verwarming niet aan staat en wanneer dit veilig kan in verband met inbraak. In de zomer op warme dagen kun je het beste vroeg in de ochtend of in de avond luchten. Dan kan je huis afkoelen en voorkom je dat je woning te warm wordt.
Laat de lucht vrij stromen door huis
Naast luchtroosters moet ook binnen in huis de lucht goed doorstromen. Zorg er daarom voor dat er altijd 1,5 cm ruimte zit tussen de binnendeuren en de drempel of vloer. Let op! Plaats dus geen tochtstrips onder binnendeuren.
Veelgestelde vragen natuurlijke ventilatie
Last van vocht in huis? Check de Vochtwijzer
De oorzaak van vochtproblemen of lekkage wil je zo snel mogelijk achterhalen en oplossen. Met de Vochtwijzer ontdek je onder welke omstandigheden de problemen ontstaan of verergeren.