Hoe is de jaarlijkse energierekening opgebouwd?

De energierekening

Iedereen ontvangt de jaarlijkse energierekening. De energieleverancier rekent op basis van de meterstanden het verbruik uit. Op de jaarrekening, ook wel jaarnota genoemd, worden de gefactureerde termijnbedragen verrekend met de kosten. Ook de eventuele korting die je bij prijsvergelijkers vaak krijgt wordt verrekend. Afhankelijk van het termijnbedrag moet er bijbetaald worden of ontvangt een huishouden geld terug.

Eindafrekening

Er zijn situaties waarbij een huishouden tussentijds een eindafrekening krijgt. Dit wordt ook wel de eindnota of eindrekening genoemd:

• Bij de overstap naar een andere energieleverancier
• Bij een verhuizing

Een huishouden ontvangt de eindafrekening over de periode tussen de laatste jaarrekening en de overstap naar een andere leverancier of verhuizing. Omdat je in de winter vaak meer energie verbruikt dan in de zomer, is de kans groot dat je moet bijbetalen wanneer je vlak na de winter overstapt naar een andere energieleverancier.

Binnen zes weken de energierekening

De energieleverancier stuurt de energierekening een jaar na de start van de overeenkomst of een jaar nadat je de laatste rekening kreeg. Is het jaar voorbij? Dan moet de energieleverancier binnen zes weken de jaarrekening verstrekken. Een eindafrekening krijg je binnen zes weken na het einde van het contract.

Energieverbruik

Op elke energierekening is terug te vinden hoeveel energie er verbruikt is in het afgelopen jaar. De meterstanden op de energierekening moeten overeenkomen met de standen die men heeft doorgegeven. Bij een slimme meter worden de meterstanden op afstand uitgelezen door de netbeheerder.

Leveringskosten

De leveringskosten worden in rekening gebracht voor de levering van elektriciteit en gas en bestaan uit variabele leveringskosten en vaste leveringskosten.

Vaste leveringskosten

Deze leveringskosten zijn niet afhankelijk van de hoogte van het energieverbruik. Je betaalt een vast bedrag per maand voor gas en stroom, ongeacht het energieverbruik. De energieleverancier bepaalt zelf het tarief. 

Variabele leveringskosten

Dit zijn de kosten voor de hoeveelheid kWh stroom en m3 gas verbruikt per jaar. Je betaalt een variabel tarief tenzij de prijs via een vast contract (vaak voor 1, 2 of 3 jaar) is vastgesteld. Variabele tarieven veranderen minimaal twee keer per jaar en soms vaker. Dat verschilt per variabel contract. De energieleverancier moet je minimaal 30 dagen van tevoren informeren over nieuwe tarieven. Ondanks wisselende tarieven betaal je elke maand hetzelfde termijnbedrag. Op de jaarlijkse energierekening worden eventuele kosten en kortingen verrekend.

Voor elektriciteit zijn er twee verschillende tariefsoorten:

• Enkel tarief. Bij een enkel tarief heeft een huishouden een enkele meter en betaalt het gehele etmaal hetzelfde tarief.
• Dubbel tarief. Bij een dubbele meter wisselt het elektriciteitstarief twee keer per etmaal. Het tijdstip van de wisseling verschilt per regio. Bijvoorbeeld: normaal tarief van 7.00 - 23.00 uur en daltarief van 23.00 - 7.00 uur. Met een dubbele meter is het bij veel energieleveranciers nog steeds mogelijk om enkel tarief te betalen.

Verbruik op basis van meterstanden

De energieleverancier bepaalt het verbruik op basis van de meterstanden: 

• Is er een slimme meter? Deze geeft de standen automatisch door.
• Je geeft de meterstanden zelf door, omdat je energieleverancier dit vraagt. Dat kan met een meterkaartje, telefoon, e-mail of via internet.
• De energieleverancier stuurt iemand om de meterstanden op te nemen.

Geef je de meterstanden niet of niet op tijd door, dan schat de energieleverancier in hoeveel je hebt verbruikt. 

Netbeheerkosten

Een netbeheerder is verantwoordelijk voor de aanleg van en het onderhoud aan het energienet en regelt het transport van stroom en gas. Hiervoor betalen huishoudens netbeheerkosten die de energieleverancier terug laat komen op de energierekening. De netbeheerkosten bestaan uit:

• Meterhuur
• Vastrecht transport
• Capaciteitstarief (de grootte van de gas -en elektra aansluiting)
• Aansluitvergoeding

De netbeheerkosten verschillen per netbeheerder en worden gecontroleerd door de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Op de energierekening staat welke netbeheerder je hebt. Het is niet mogelijk om over te stappen naar een andere netbeheerder. Elke netbeheerder heeft zijn eigen regio.

Vermindering energiebelasting

Elk huishouden heeft een minimale hoeveelheid gas en stroom nodig. Over het minimale verbruik hoef je geen belastingen te betalen. Daarom is er een vermindering energiebelasting. Alleen huishoudens met een verblijfsfunctie, zoals een woonhuis, hebben recht op een vermindering energiebelasting voor een elektriciteitsaansluiting. In 2024 is de belastingvermindering € 631,39 incl. btw. De energieleverancier verrekent het bedrag op de energierekening.

Correctiefactor gas

De meterstand op de gasmeter wordt achteraf gecorrigeerd voor calorische waarde en (eventueel) voor temperatuur en hoogteligging. De calorische waarde is de hoeveelheid energie in een m3 gas. Deze waarde wordt maandelijks vastgesteld door de netbeheerder. Het volume van het geleverde gas is afhankelijk van de temperatuur in de gasmeter. Indien de meter niet corrigeert voor de temperatuur van het geleverde gas, corrigeert de energieleverancier het met een standaardfactor. Wanneer er sprake is van een correctie wordt het gasverbruik aangepast met een factor en verrekent op de energierekening. Hoe hoger de factor, hoe hoger de energierekening.

Energieprijsplafond

Door de gestegen energiekosten in 2022 kwam er van 1 januari tot en met december 2023 een prijsplafond. Op je jaarafrekening of je eindafrekening vind je deze compensatie terug. 

Jaarafrekening met zonnepanelen

Wanneer je zonnepanelen hebt komt er extra informatie op je jaarrekening, namelijk de terugleververgoeding en de vaste terugleveringskosten. 

Terugleververgoeding 

Huishoudens die zelf duurzame energie opwekken met zonnepanelen gebruiken een deel van de elektriciteit zelf. Wanneer men meer stroom levert aan het net dan is verbruikt, ontvangen zij een terugleververgoeding. Dit is een lagere vergoeding dan je zelf per kWh betaalt en wordt bepaald door de energieleverancier. De teruggeleverde en verbruikte hoeveelheid elektriciteit wordt op jaarbasis tegen elkaar weggestreept. Dit wordt ook wel salderen genoemd. Op de energierekening betaalt men alleen het netto verbruik per jaar. Blijkt na deze verrekening dat er meer elektriciteit is teruggeleverd dan verbruikt, dan ontvangt men voor de extra teruggeleverde elektriciteit een terugleververgoeding.

Vaste terugleveringskosten 

Terugleveringskosten zijn een vast bedrag per dag dat je betaalt voor het terugleveren van zonne-energie. Dat gebeurt op het moment dat je meer stroom opwekt dan je op dat moment in huis verbruikt. De vaste terugleveringskosten zijn afhankelijk van de hoeveelheid zonnestroom die je jaarlijks teruglevert. Nog niet alle energieleveranciers rekenen vaste terugleveringskosten. Wel maken een aantal energieleveranciers op een andere manier onderscheid tussen zonnepaneleneigenaren en huishoudens zonder zonnepanelen. Dit gebeurt vooral in de prijsvergelijkers. Heb je zonnepanelen dan kan het zijn:

• dat de eenmalige korting komt te vervallen of lager is;
• dat je geen langjarig contract krijgt aangeboden die een consument zonder zonnepanelen wel krijgt aangeboden;
• dat je hogere vaste leveringskosten betaalt dan een consument zonder zonnepanelen;
• en wanneer je meer opwekt dan verbruikt krijg je helemaal geen langjarig contract aangeboden. 

Nieuw termijnbedrag

Elk jaar schat de energieleverancier het nieuwe termijnbedrag in op basis van het verbruik van het jaar daarvoor en de verwachte prijzen. De energieleverancier moet je minimaal 30 dagen van tevoren informeren over nieuwe tarieven. Wanneer het gemiddeld verbruik naar verwachting hoger of lager wordt dan het afgelopen jaar, kan men zelf het termijnbedrag aanpassen. Houd er rekening mee dat het verbruik in de winter hoger ligt dan in de zomer. Daardoor is de kans groot dat de energierekening in de wintermaanden voor veel mensen onbetaalbaar wordt als het werkelijke verbruik per maand in rekening wordt gebracht. Zorg ervoor dat het nieuwe termijnbedrag aansluit bij het verbruik van het afgelopen jaar en bij het verwachte verbruik van het komende jaar. De energierekening kan stijgen, bijvoorbeeld door een verhuizing naar een grotere woning. Of de energierekening kan dalen, bijvoorbeeld door getroffen verduurzamingsmaatregelen.

Jaarafrekening controleren

Veel mensen controleren op de jaarafrekening alleen of zij moeten bijbetalen of geld terugkrijgen. Het is belangrijk om de energierekening goed te checken om te voorkomen dat er geld bij de energieleverancier blijft liggen. Zorg altijd dat je de energieleveranciers gevraagd hebt om mee te kijken als de rekening niet lijkt te kloppen.

Beknopte of uitgebreide energierekening

De energieleverancier stuurt vaak een beknopte energierekening met gemiddelde tarieven. Deze energierekening is vaak niet te controleren. Op de uitgebreide energierekening staan alle uitgesplitste tarieven per periode en verbruik. Je kunt deze opvragen bij de energieleverancier. Leveranciers zijn verplicht om de uitgebreide energierekening op aanvraag te verstrekken. 

Klacht indienen energierekening

Ben je het niet eens met de energierekening, neem dan contact op met de energieleverancier. In de algemene (leverings)voorwaarden van de leverancier staat hoe en binnen welke termijn je een klacht moet indienen. Kom je er met de energieleverancier niet uit, dan kun je terecht bij de Geschillencommissie Energie. Hier zijn een aantal voorwaarden aan verbonden:

• De energieleverancier is aangesloten bij de overkoepelende organisaties van de energiebedrijven of geregistreerd bij Stichting Geschillencommissie Energie (SGC). Check dit via Energie-Nederland;
• Je hebt eerst contact opgenomen met de energieleverancier om tot een oplossing te komen. De leverancier heeft vier weken de tijd gehad om te reageren; 
• Leg binnen 12 maanden nadat je voor de eerste keer contact hebt gehad met de leverancier de klacht voor aan de Geschillencommissie; 
• Je betaalt klachtengeld aan de Geschillencommissie. Het is ook mogelijk om met de klacht naar de rechter te gaan. De kosten worden dan hoger en het duurt langer voordat de klacht wordt behandeld.