Variabel energiecontract: hoe werkt het?
Energieleveranciers bieden steeds vaker variabele contracten aan met maandelijks wisselende energietarieven. Wat is het verschil tussen een vast of variabel energiecontract en hoe werkt een variabel contract precies? Wij leggen het uit.
1. Wat is het verschil tussen een dynamisch, variabel en een vast contract?
Bij het afsluiten van een energiecontract zijn er twee soorten energiecontracten die het meest gekozen worden: een vast of variabel energiecontract. Dynamische energiecontracten zijn redelijk nieuw in de markt.
Vast contracten
Een vast contract is een contract voor bepaalde tijd met vaste leveringskosten. Hierbij betaal je een vaste prijs per maand voor stroom en gas, berekend op basis van het verwachte energieverbruik over 12 maanden. De energieleverancier bepaalt een vast tarief. Een vast contract heeft meestal een looptijd van een, drie of vijf jaar.
Variabele contracten
Een variabel energiecontract is een contract voor onbepaalde tijd met variabele leveringskosten. Variabele tarieven wijzigen minimaal twee keer per jaar en soms vaker. Net als bij een vast energiecontract, betaal je een termijnbedrag op basis van het verwachte energieverbruik in de komende 12 maanden. Bij dalende energieprijzen zit je niet vast aan een duur energiecontract. Stijgen de energieprijzen, dan kan de leverancier dat doorberekenen en krijg je te maken met een hoger tarief.
Dynamische contracten
Energieleveranciers beiden ook steeds vaker dynamische energiecontracten aan. Bij dit contract zijn de prijzen voor stroom en gas, net als bij een variabel energiecontract, flexibel. In tegenstelling tot een variabel contract veranderen bij een dynamisch energiecontract de stroomprijzen elk uur en de prijzen voor gas dagelijks.
Tip! Schrijf je in voor de Collectieve Inkoop Energie
Wil je zeker zijn van je energiekosten komende periode? Schrijf je dan alvast in voor de Collectieve Inkoop Energie.
2. Hoe werkt een variabel energiecontract?
Bij een variabel energiecontract kunnen de energieprijzen gedurende de looptijd van het contract veranderen. Eerder wijzigde de tarieven elke zes maanden, per 1 januari en 1 juli. Sinds kort worden er ook variabele energiecontracten aangeboden waar de prijs maandelijks verandert. Daarentegen staat bij een vast energiecontract de prijs voor een bepaalde periode vast. Dit varieert van een half jaar tot een, drie of vijf jaar. Het grootste verschil tussen een vast en variabel energiecontract is de zekerheid. Bij een vast contract weet je zeker wat je gedurende het contract betaalt. Bij een variabel contract profiteer je als de energieprijzen dalen, maar als de energieprijzen stijgen, stijgen de variabele energietarieven mee.
Overstappen wanneer de variabele tarieven wijzigen
Variabele energiecontracten bieden minder zekerheid. Het voordeel is dat het contract voor onbepaalde tijd is waardoor je maandelijks kunt overstappen, ook bij stijgende tarieven. Het kan dan lonen om over te stappen op een nieuw energiecontract waarbij de energietarieven vast staan. Houd er rekening mee dat het opzeggen van een vast energiecontract geld kost. Hiervoor betaal je een opzegvergoeding.
Wat is een opzegvergoeding?
Wanneer de prijzen dalen en je wilt overstappen van een vast energiecontract naar een variabel contract, betaal je een opzegvergoeding. Deze vergoeding wordt in rekening gebracht omdat de leverancier stroom inkoopt voor een contract, terwijl je deze niet volledig afneemt. Voor vaste contracten die afgesloten zijn voor 1 juni 2023 gelden vaste opzegvergoedingen, afhankelijk van de resterende looptijd van het contract. Vanaf 1 juni 2023 veranderen de regels van de opzegvergoeding: wanneer er vroegtijdig wordt opgezegd betaal je nog steeds een vergoeding. Wordt er eerder opgezegd dan de einddatum van het contract, dan heb je een deel van de energie niet gebruikt. Hoe meer energie er over blijft, hoe hoger de boete. Daarnaast kijkt de energieleverancier naar de huidige tarieven op de markt en het verschil met de tarieven opgenomen in het contract. Bij het overstappen berekent de leverancier de boete. De energieleverancier is verplicht dit zo snel mogelijk te doen. Vind je de vergoeding te hoog, dan kun je altijd bij het huidige contract blijven. Een voordeel van een variabel contract is de flexibiliteit. Dit contract is maandelijks opzegbaar. Een nadeel kan zijn dat de variabele energietarieven stijgen bij eventuele prijsstijgingen in de markt.
3. Wat betekent een variabel energiecontract voor de jaarrekening?
Veel energieleveranciers berekenen het termijnbedrag op jaarbasis. Hierdoor betaal je in de zomermaanden meer dan je zou moeten betalen en in de winter minder. Zo worden de lasten gelijk verspreid over een jaar. Op de jaarlijkse energierekening worden de gefactureerde termijnbedragen verrekent met de daadwerkelijke kosten. Houd het termijnbedrag goed in de gaten. Vanwege de stijgende energiekosten en tijdelijke compensatiemaatregelen, zoals het prijsplafond, kan dit bedrag te laag zijn ingezet. Hierdoor ontstaat het risico dat je aan het einde van het contract moet bijbetalen.
4. Hoe werkt salderen met een variabel energiecontract?
Voor huishoudens met zonnepanelen wordt bij een dynamisch, vast of variabel energiecontract gesaldeerd. Huishoudens met zonnepanelen konden voorheen de opgewekte en de teruggeleverde zonne-energie op jaarbasis salderen. Door de veranderingen op de energiemarkt in het afgelopen jaar werd er door steeds meer energieleveranciers op maandbasis gesaldeerd in plaats van op jaarbasis.
In de zomer wekt een huishouden met zonnepanelen over het algemeen meer energie op dan wordt verbruikt. De teruggeleverde energie werd in 2022 bij sommige leveranciers per maand meteen verrekend met de afgenomen energie. Was er een overschot, dan ontving een zonnepaneeleigenaar daarvoor meteen een terugleververgoeding op de maandelijkse energierekening. Het salderen werd hier dus niet op jaarbasis gedaan maar op maandbasis.
Hierover ontving de vereniging steeds meer signalen van leden die helemaal niet zitten te wachten op een maandelijkse terugleververgoeding. Zij willen dat het overschot aan energie later wordt verrekend met het energieverbruik in bijvoorbeeld de 'dure' wintermaanden die nog volgen. Op die manier ontvang je een hogere vergoeding voor de teruggeleverde energie, namelijk de volledige energieprijs én de betaalde belastingen. Als salderen op maandbasis wordt gedaan dan krijg je namelijk geen vergoeding meer voor de betaalde belastingen én krijg je bij veel leveranciers een veel lagere prijs voor de energie zelf.
Wat is salderen?
Met zonnepanelen wekken huishoudens zelf stroom op. Een deel van de opgewekte stroom wordt direct zelf gebruikt. Het deel dat niet wordt gebruikt, wordt teruggeleverd aan het elektriciteitsnet. De energieleverancier trekt de teruggeleverde stroom af van de stroom die is afgenomen. Deze verrekening heet salderen. Van de energieleverancier ontvangt een huishouden dezelfde prijs (inclusief energiebelasting, opslag duurzame energie en btw) voor de teruggeleverde energie als de prijs die is betaald voor de energie die wordt afgenomen.
Volgens toezichthouder ACM moet de energieleverancier het salderen per jaar toepassen. Nadat wij de onduidelijkheid over de toepassing van de salderingsregeling hebben bevestigd, zijn er Kamervragen gesteld. Gelukkig heeft minister Jetten in de beantwoording op de Kamervragen bevestigd dat salderen daarom op jaarbasis moet gebeuren. Vereniging Eigen Huis is blij met deze bevestiging. De vereniging roept energieleveranciers, die salderen op maandbasis, op om hun klanten te informeren én compenseren voor het financiële nadeel. Deze energieleveranciers kozen voor een andere invulling dan de wettelijke salderingsregeling. Daarmee namen zij bewust een risico. De nadelige gevolgen daarvan mogen echter niet voor rekening komen van zonnepaneeleigenaren.
Update 8/11/2022: BudgetEnergie heeft besloten gehoor te geven aan onze oproep en te stoppen met het salderen op maandbasis. Klanten worden met terugwerkende kracht gecompenseerd voor het financieel nadeel als gevolg van het salderen op maandbasis.
Saldeert jouw energieleverancier per maand maar wil je dat niet? Neem contact op met je energieleverancier. Lost de energieleverancier het probleem niet op, dan adviseert ACM om bezwaar in te dienen.
5. Hoe zit het met de hoogte van de terugleververgoeding?
Er komen veel vragen binnen over de hoogte van de terugleververgoeding. Uit onderzoek van de Consumentenbond blijkt dat de helft van de energieleveranciers minder vergoedt dan de 70% van de marktprijs (exclusief belastingen). Tot 2014 was vastgesteld dat deze minimumvergoeding van 70% als redelijk werd aangemerkt.
In afwachting van de nieuwe Energiewet is er op dit moment geen minimum vastgelegd. Wel geeft minister Jetten in de beantwoording van Kamervragen aan dat hij 80% van de marktprijs (exclusief belastingen) redelijk vindt. In het wetsvoorstel afbouw salderingsregeling wordt dit percentage genoemd om zonnepaneeleigenaren te beschermen. De minister laat de beslissing over wat redelijk is over aan toezichthouder ACM (Autoriteit Consument & Markt). De ACM laat weten de behandeling van het wetsvoorstel afbouw salderingsregeling af te wachten. Vereniging Eigen Huis kijkt uit naar de uitkomsten. In elk geval pleit de vereniging ervoor dat de minimale terugleververgoeding van 80% gaat gelden, vooruitlopend op de nieuwe Energiewet.
Meer regie en bescherming
Vereniging Eigen Huis maakt zich nog steeds grote zorgen over de betaalbaarheid van de energierekening. Naast gerichte compensatie voor de groep die het hardst wordt geraakt, moet er vol worden ingezet op het mogelijk maken van energiebesparing om de energierekening betaalbaar te houden. Daarnaast moet het toezicht op energieleveranciers op orde zijn. De veranderende energiemarkt verlangt meer regie en bescherming van het kabinet en toezichthouder ACM. Hierover is de vereniging onder andere in gesprek met het ministerie, energieleveranciers en de ACM.