Wateroverlast: wat kun je ertegen doen?

1. Verzeker je opstal en inboedel

Om met het laatste te beginnen: de meeste huiseigenaren hebben een opstalverzekering. Heb je een hypotheek, dan zal de bank dat vrijwel zeker van je hebben gevraagd. De opstal van je huis is het gebouw exclusief de grond. Volgens de wet is een opstalverzekering niet verplicht, maar als het huis - het onderpand - niet goed is verzekerd, verstrekt de bank meestal geen hypotheek. Schade aan een huis kan behoorlijk oplopen en dat risico willen geldverstrekkers niet lopen. Met een inboedelverzekering kun je je verzekeren tegen schade aan alles wat er aan waarde (roerende zaken) in je huis staat.

Elke verzekeraar hanteert zijn eigen premies. Waarvoor je precies verzekerd bent, verschilt per verzekeraar. Je kunt bijvoorbeeld verzekerd zijn voor ‘het onvoorzien binnendringen van regen, hagel, smelt- of rioolwater’ en voor ‘overstroming na hevige plaatselijke regen’. Maar weer niet voor onder andere grondwater dat je woning binnenkomt of neerslag die binnenkomt via openstaande deuren of (kelder-)ramen. Bekijk bij het afsluiten van een verzekering dus goed waar je wel en niet voor verzekerd bent.

2. Tref maatregelen aan en rond het huis

Als huiseigenaar heb je tal van mogelijkheden zelf je huis regenbestendig te maken. Zo kan een groen dak – een dak begroeid met planten – fungeren als waterbuffer om water tijdelijk op te slaan en later langzaam af te voeren, zodat het riool niet overbelast raakt bij hevige regen. Dat werkt het beste op een plat dak.

Een simpele oplossing is de regenton, zowel geschikt voor op een balkon als in een tuin. Water dat je daarmee opvangt, kun je gebruiken om planten water te geven of de auto te wassen. Je koppelt dan de regenpijp af, waardoor regenwater niet meer het riool inloopt, maar in de ton. Er zijn ook regenzuilen en regenschuttingen. Heb je een laag gelegen woning of een souterrain, dan kun je met een schot of waterstopper en zandzakken voor de voordeur het nodige water tegenhouden.

Zelf verantwoordelijk voor afvoer hemelwater

Als huiseigenaar ben je in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor de afvoer van hemelwater, maar je kunt het niet alleen. Woningen beschermen tegen wateroverlast is een klus die huiseigenaren, gemeenten en waterschappen bij uitstek samen moeten klaren, zegt Hilde Niezen, bestuurder van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.

‘De gemeente is verantwoordelijk voor de openbare ruimte, zoals de riolering’, zegt zij. Dat kost gemeenten vele miljoenen, geld dat ze via de rioolheffing bij huishoudens en bedrijven ophalen. ‘Huiseigenaren hebben de plicht hun huis te beschermen tegen het binnendringen van water.’

Dat betekent onder meer het waterdicht maken van het huis, inclusief ondergrondse ruimtes als kelder of souterrain. Dat kost al gauw duizenden euro’s. Je bent als huiseigenaar ook verantwoordelijk voor het goed functioneren van de binnenriolering: de afvoer van hemelwater en het vuile water uit onder andere de badkamer.

Riolen kunnen het niet aan

Nederlandse riolen zijn vaak niet bestand tegen zoveel regenwater. Daarom koppelen steeds meer gemeenten de afvoer van regenwater af van de riolering. Het regenwater zakt dan in de bodem, loopt naar (tijdelijke) waterbergingen of loopt weg via grachten en sloten. Bewoners van de Amsterdamse wijk Betondorp in de Watergraafsmeer, een polder vijf meter onder het Normaal Amsterdams Peil (zeeniveau), hebben daar al ervaring mee.

Zij kregen onder meer een ondergronds ontwateringssysteem en twee putloze straten in hun wijk, waarbij overtollig regenwater via infiltratiegoten naar een sloot stroomt. Ze kregen ook een wadi: een waterbergende groenstrook. Het regenwater dat in omliggende straten valt, stroomt naar de wadi, waar het water door de planten en de lagere ligging langzaam in de bodem zakt.

Soms is er subsidie

Gemeenten zorgen voor meer groen in de straten, lichten inwoners voor over groenere tuinen en andere oplossingen voor de afvoer van regenwater. Meer groen zorgt ook voor meer verkoeling in perioden van hitte en droogte. Voor het aanleggen van systemen die regenwater afvoeren naar tuin of sloot, in plaats van naar het riool, verstrekken sommige gemeenten subsidies. Ook voor het opvangen van regenwater met groene daken bestaan subsidies. Weten of jouw gemeente subsidie geeft voor een groen dak? Kijk op energiesubsidiewijzer.nl 

Wat doe je bij een dreigende overstroming? 

Blijf je thuis of ga je weg? Dit hangt onder meer af van wanneer de overstroming wordt verwacht: heb je nog tijd om het gebied te verlaten? Kijk op rijksoverheid.nl voor tips. 

Vindt er een overstroming plaats, dan kan het kabinet de Wet tegemoetkoming schade bij rampen in werking stellen. De overheid vergoedt dan een deel van de onverzekerbare schade. Schades door overstromingen zijn namelijk meestal niet particulier verzekerd. Bekijk op de website van het Verbond van verzekeraars welke schade wel of niet verzekerd is bij klimaatrisico’s.

Schade door droogte

Dat er in een korte periode veel regen valt, wil nog niet zeggen dat het grondwaterpeil stijgt. Ook dat is een probleem: watertekort op lange termijn veroorzaakt verzakkingen en schade aan woningen. Lees meer over funderingsproblemen.

Dit vindt Vereniging Eigen Huis

De watersnood in Limburg in de zomer van 2021 zorgde voor enorme schades. Bij een dergelijke overstroming is het vaak de vraag of de schade verzekerd is. Bij een doorbraak van secundaire waterkeringen wordt de schade door de meeste verzekeraars gedekt. Bij een doorbraak van een primaire waterkering is dit niet het geval. Wij pleiten voor een ruimhartige vergoeding van de overstromingsschade voor gedupeerden. In dergelijke gevallen biedt de overheid vaak enige compensatie. De vereniging vindt dat verzekeraars en de overheid duidelijkheid moeten geven over welke uitkering er van wie te verwachten valt en wanneer. Daarnaast moeten oplossingen gevonden worden om de schade als gevolg van overstromingen verzekerbaar te maken.