Grote verschillen bouwleges maken nieuwbouw fors duurder
De kosten voor een bouwvergunning verschillen tienduizenden euro’s tussen gemeenten, blijkt uit een jaarlijkse steekproef van Vereniging Eigen Huis. Gemeenten die hoge bedragen vragen voor zo’n vergunning dragen daarmee bij aan de hoge nieuwbouwprijzen, vindt de vereniging.
Waar je in Haarlemmermeer €327 betaalt voor een vergunning voor een woning van 3 ton, is dat in Zeist €17.003. Bouw je dezelfde woning in Ede buiten het omgevingsplan, dan kost dat zelfs ruim €43.000. Daarnaast moeten zelfbouwers sinds 2024 een private kwaliteitsborger inhuren, wat waarschijnlijk tussen de €6.000 en €7.500 kost. Ook voor de vergunning voor een verbouwing van een bestaande woning gelden grote verschillen tussen gemeenten: van €913 tot €6.355.
Draagt bij aan wooncrisis
Gemeenten rekenen leges voor diensten en vergunningen die zij verlenen en mogen daarvoor zelf de tarieven vaststellen. Het moet kostendekkend zijn – een gemeente mag er dus niet op verdienen –, maar welke kosten daarin worden meegenomen is niet strikt bepaald. Daarnaast is het vaak onduidelijk hoe een gemeente de kosten voor een bouwvergunning berekent. “Hiermee ontstaat een situatie van willekeur, dat is niet uit te leggen”, vertelt Cindy Kremer, algemeen directeur van Vereniging Eigen Huis. “Als een gemeente vele duizenden euro's per woning in rekening brengt voor een bouwvergunning, zorgt die daarmee voor onnodig hogere nieuwbouwprijzen. Terwijl de nadruk juist moet liggen op betaalbare nieuwe woningen.”
Kremer: “Daarom vinden wij dat de bouwleges moeten worden beperkt tot een redelijke kostenvergoeding. Het is aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten om kaders te stellen voor de kostenberekening van de bouwleges. Deze manier van kostenbepaling draagt bij aan het verergeren van de wooncrisis.”
Toename vergunningskosten 2025
Uit de steekproef van Vereniging Eigen Huis blijkt verder dat de gemiddelde bouwvergunningskosten voor een vrijstaande woning van €300.000 ruim €6.300 bedraagt, een stijging van iets meer dan 6 procent ten opzichte van 2024. Voor dezelfde woning buiten het omgevingsplan betalen huizenbouwers gemiddeld zo’n €10.800, bijna 5 procent meer dan vorig jaar. De vergunningskosten voor een verbouwing van €80.000 stegen met ruim 2,5 procent naar gemiddeld bijna €3.000.
VEH Steekproef bouwleges 2025.pdf (pdf)
Over de steekproef
Vereniging Eigen Huis onderzoekt jaarlijks de bouwleges bij Nederlandse gemeenten, dit keer via een steekproef van 39 gemeenten. Daarvoor zijn de leges berekend voor een vrijstaande woning van €300.000 bouwkosten exclusief omzetbelasting, zowel binnen als buiten het omgevingsplan en exclusief bouwgrondkosten. Vereniging Eigen Huis deed hetzelfde voor een verbouwing van €80.000 exclusief omzetbelasting. Andere kosten, zoals welstand, zijn bij het onderzoek buiten beschouwing gelaten, maar kunnen daar nog bovenop komen. Ook met specifieke afwijkingen die zijn vermeld in de verordening of bijlagen is geen rekening gehouden.
Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van de gemeentelijke legesverordeningen. De resultaten zijn vooraf aan de gemeenten voorgelegd. 27 gemeenten hebben gereageerd. Bij opvallende afwijkingen ten opzichte van voorgaande jaren is nader onderzoek gedaan. Daaruit bleek dat veel gemeenten nog zoekende zijn hoe de nieuwe Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging moeten worden verwerkt in de legestarieven.
In de bijgevoegde tabel staan van alle onderzochte gemeenten de bouwleges inclusief vergelijking tussen 2024 en 2025.
