Opinie: Energie is een basisbehoefte, daarom mogen kwetsbare gezinnen niet langer worden vergeten

Door Cindy Kremer, directeur Vereniging Eigen Huis
(Gepubliceerd in de Volkskrant op 12 augustus 2025)

Fiscale middelen moeten eerlijker en effectiever worden ingezet, met meer steun voor isolatie. Zo worden kwetsbare huishoudens structureel ondersteund in hun energielasten.

De energierekening is voor veel huishoudens een groeiende zorg. Sinds de energiecrisis zijn de kosten fors gestegen en de komende jaren dreigt verdere stijging door hogere netbeheerkosten en het afschaffen van de salderingsregeling voor zonnepanelen. Op basis van recent onderzoek door TNO en CBS stijgt de energiearmoede onder huishoudens jaarlijks, als steunmaatregelen uitblijven. Juist daarom is het belangrijk dat fiscale steunmaatregelen eerlijk en doelgericht zijn. De huidige energiebelastingvermindering is dat niet.

Er zijn mogelijkheden om dat recht te trekken. Om de energierekening betaalbaar te houden is in 2001 energiebelastingvermindering ingesteld. Dat betekent dat de belasting op energie met een vast bedrag wordt verminderd. Voor 2025 is dat 524,95 euro (exclusief btw) per elektriciteitsaansluiting. De regeling is van oorsprong bedoeld om huishoudens tegemoet te komen in hun basisbehoefte: energie. Ook wordt de energiebelastingvermindering door de politiek steeds vaker ingezet om specifiek huishoudens verlichting te bieden op de energierekening.

Maar in de praktijk profiteren ook bedrijven en instellingen van deze regeling. Uit onderzoek van het ministerie van Financiën blijkt dat ongeveer 9 procent van de belastingvermindering terechtkomt bij niet-huishoudens. Dat is inefficiënt.

Haalbare en rechtvaardige oplossing

Het ministerie van Financiën heeft onderzocht of het mogelijk is om de belastingvermindering voortaan alleen toe te kennen aan huishoudens. De conclusie: het is technisch en administratief haalbaar. Deze aanpassing levert niet alleen een eerlijker systeem op, maar ook een aanzienlijke besparing: naar schatting 427 miljoen euro per jaar vanaf 2028. Vereniging Eigen Huis pleit ervoor dat dit bedrag volledig wordt besteed aan (kwetsbare) huishoudens. De genoemde besparing kan met name worden ingezet om verduurzamingsmaatregelen, waaronder isolatie, financieel te ondersteunen. Een goed geïsoleerde woning verbruikt aanzienlijk minder energie, wat een blijvend positief effect heeft op de energierekening. Daarnaast kan het bedrag worden gebruikt voor extra energiebelastingvermindering tot 50 euro per huishouden.

Tijd dringt

Deze maand worden de belastingplannen voor Prinsjesdag voorbereid. Het is daarom van belang dat er politieke keuzes worden gemaakt en het in de toekomst vrijkomende bedrag niet elders wordt ingezet. Dat zou een gemiste kans zijn om kwetsbare huishoudens structureel te ondersteunen in hun energielasten.

Ook zorgt de voorgestelde aanpassing voor minder regeldruk bij energieleveranciers en de Belastingdienst. De maatregel maakt het systeem eenvoudiger en toekomstbestendig.

Vereniging Eigen Huis roept de politiek dan ook op om de door het ministerie van Financiën voorgestelde maatregel op te nemen in de komende belastingplannen. En de besparing te gebruiken om huishoudens te ondersteunen bij het verduurzamen van hun woning en het betaalbaar houden van hun energierekening. Want energie is en blijft een basisbehoefte.