Participatiehandvest: luisteren is logisch

Deze uitgangspunten moeten wat ons betreft wettelijk vastgelegd worden in de nieuwe Omgevingswet. Gemeenten hoeven niet op deze wet te wachten. In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen roepen wij lokale politieke partijen op deze principes te omarmen. Op die manier kunnen zij laten zien dat ze de stem van bewoners belangrijk vinden en hun belangen meewegen in plannen. Dit zijn de minimale eisen voor het betrekken van bewoners:

1. Vroegtijdig in gesprek met omwonenden

Een uitnodiging die je niet kunt afslaan, daar begint het mee. Worden bewoners overgehaald om mee te doen? Om mee te denken en mee te praten? Komt er een informatiemarkt met mensen die tekst en uitleg kunnen geven? Of een speciale website? Of een Facebookpagina? Of allemaal? De vorm kan verschillen, de boodschap niet. Die is: 'Het is jouw wijk en je deelname wordt dan ook zeer op prijs gesteld!' Samen met jou willen we de kwestie op een plezierige manier aanpakken'.

2. Bewonerseffectrapportage

Het is een goede zaak dat bij bouwplannen de gevolgen in kaart worden gebracht in een MER, een milieueffectrapportage. Maar is het dan niet logisch om naast de gevolgen voor de natuur ook die voor de mens te beschrijven in een bewonerseffectrapportage? Wat gaan de plannen betekenen voor de bewoners? Hoe worden de lusten en lasten verdeeld? Het gaat tenslotte om hun wijk.

3. Tijdige, toegankelijke en eerlijke communicatie

Mensen hebben al heel veel andere zaken aan zijn hoofd: werk, gezin, relaties enzovoorts. Hij is de drukbezette manager van zijn eigen leven. Hou daar dus rekening mee. Bedien hem als zodanig. Met dikke dossiers? Absoluut niet! Alleen behapbare informatie wil hij krijgen, en dan ook nog tijdig en zo mogelijk op één A4-tje.

4. Budget voor participatie

Overleg kost tijd, maar ook geld. Weet de bewoner niet precies wat hij van een technische uiteenzetting moet denken? Heeft hij er zo zijn twijfels bij? Heeft hij een informatieachterstand? Dan moet het hem gemakkelijk worden gemaakt die in te lopen. Bijvoorbeeld door deskundigen in te schakelen voor een contraexpertise. Daar moet dus budget voor zijn. Duur? Misschien wel, maar lang niet zo duur als een juridisch gevecht rond het beoogde project.

5. De Gemeente of de Provincie behoudt de regie

Het ‘bevoegd gezag’ blijft verantwoordelijk voor de gang van zaken. Geen tijd? Geen ervaring? Jammer, dan moet zij maar een onafhankelijke partij daarmee belasten.

6. Voorkeursalternatief

Samen met de bewoners worden alle alternatieven gewikt en gewogen. Het bevoegd gezag maakt daarna haar keuze en onderbouwt die op zo'n manier dat iedereen begrijpt hoe die tot stand is gekomen en begrip heeft voor de uitkomst. Wie onevenredig hoge lasten draagt, komt in aanmerking voor een schadevergoeding.