RES: de plannen voor jouw woonomgeving

1. Wat is een Regionale Energiestrategie?

Na lang onderhandelen met consumentenorganisaties, milieuclubs, de industrie en het bedrijfsleven sloot de rijksoverheid met veel van deze partijen in juni 2019 het Klimaatakkoord. Belangrijkste eerste doel: Nederland moet in 2030 minimaal 49% minder CO2 uitstoten dan in 1990. Verder staat in het akkoord dat er 35 terrawattuur (TWh) – dat staat gelijk aan 35 miljard kilowattuur – groene stroom moet worden opgewekt in 2030 en dat 1,5 miljoen woningen dat jaar van het aardgas moeten zijn.

Om deze doelen te halen, is Nederland opgedeeld in 30 regio’s. Op 1 juli 2021 zijn in al deze regio’s de Regionale Energiestrategie (RES) versie 1.0 vastgesteld. In deze versie staat hoeveel zij kunnen bijdragen aan de landelijke doelstelling van 35 TWh. Oftewel: hoeveel groene stroom kan een regio opwekken met windturbines en zonnepanelen en waar die mogelijk geplaatst worden?

Ook lees je in een RES 1.0 of en welke warmtebronnen er in de regio zijn en of woonwijken ermee kunnen worden verwarmd. 

Na de vaststelling op 1 juli 2021 gaan de regio’s verder om concreet een locatie aan te wijzen voor windmolens en zonneparken. Op 1 juli 2023 moet RES 2.0 worden vastgesteld.

2. Waar vind je informatie over de plannen in jouw omgeving?  

Nederland is opgedeeld in 30 energieregio’s. In alle regio’s moet op 1 juli 2021 versie 1.0 zijn vastgesteld. Op regionale-energiestrategie.nl vind je een interactieve landkaart met doorverwijzingen naar de plannen in de regio’s.

3. Wat heb je als huiseigenaar aan een RES? 

Mogelijk staan in de RES plannen voor jouw woonomgeving, zoals windturbines of een zonnepark in de buurt van je huis. Als je weet wat de plannen zijn, kun je invloed uitoefenen op wat er in jouw regio en buurt gaat gebeuren.

4. Kun je de plannen beïnvloeden?  

Het is de bedoeling dat een regio huishoudens serieus betrekt en laat participeren bij het opstellen van de RES, bijvoorbeeld door inspraakavonden en informatiebijeenkomsten of burgerpanels te organiseren. Dit gebeurt in de praktijk nog onvoldoende. In veel regio’s zijn actiegroepen opgestart die petities zijn gestart tegen de plannen van de RES. Veel bewoners maken zich zorgen over de komst van windmolens in hun omgeving. Zorgen over gezondheid, waarde van hun woning en de effecten voor de natuur.

Officieel bezwaar of beroep indienen tegen de plannen is waarschijnlijk pas op een later moment mogelijk. Een RES bestaat uit bestuurlijke afspraken, uit beleidsstukken. Omdat een RES geen juridische bindende regels voor burgers bevat, kun je als huiseigenaar nog niet officieel tegen de plannen in beroep gaan of er bezwaar tegen indienen. Pas als de gemeente concrete besluiten gaat nemen, kun je ageren tegen het besluit.

5. Hoe gaat het verder?

Met het nationaal programma RES wordt toegewerkt naar de doelstelling uit het Klimaatakkoord voor 2030 en 2050. Op 1 juli 2021 is in de regio’s de RES 1.0 vastgesteld door provincies, waterschappen en gemeenten. Daarna wordt berekend in hoeverre deze plannen bijdragen aan de doelstelling van het Klimaatakkoord. Op weg naar RES 2.0 (1 juli 2023) worden er concrete locaties bepaald. Begin mei (2020) werd bekend dat de doelstelling van 35 TWh groene stroom ruimschoots wordt gehaald, mits de plannen uitvoerbaar zijn. Op weg naar RES 2.0 (1 juli 2023) worden er concrete locaties bepaald. 

6. Wat vindt Vereniging Eigen Huis?

Voor veel huiseigenaren zijn provinciale of gemeentelijke duurzaamheidsplannen een ver-van-mijn-bed-show. Tot de plannen concreter worden en zichtbaar is waar ze mogelijk geplaatst gaan worden. Uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis blijkt dat slechts drie procent van de huiseigenaren inspraak heeft gehad, terwijl 92% procent aangeeft graag betrokken te willen worden. “Regio's en gemeenten moeten beseffen dat wanneer bewoners niet gehoord worden, onvrede de kop op kan steken. Grootschalige verduurzaming kan alleen slagen als daar draagvlak voor is”, aldus Maud Weide belangenbehartiger bij Vereniging Eigen Huis. De vereniging wil daarom dat huishoudens zo vroeg mogelijk serieus kunnen meepraten over de plannen in hun buurt en roept raadsleden en overheden op bewoners te betrekken. 'Een RES moet niet alleen over cijfers en doelen gaan. Zorgen voor draagvlak is net zo belangrijk.'

Meer informatie

> VEH: Bewoners nog nauwelijks betrokken bij Regionale Energiestrategieën (15/03/21)

> Lees de blog 'Meer sheets dan lauwe koffie' van beleidsadviseur Maarten Eeke van der Veen (03/06/21)