“Vijftig jaar Vereniging Eigen Huis is omzien in verbazing”

Beste leden van Vereniging Eigen Huis en alle medewerkers,  

De rode loper werd beslist niet uitgelegd bij de oprichting. De bouwwereld en de makelaars zagen die nieuwe club bepaald niet zitten. Zelfs de Consumentenbond was in het begin nogal kritisch. Daarentegen waren de media positief. Die wilden wel eens weten wat de vereniging te vertellen had. We hadden heel wat uit te leggen en kregen daartoe ook de kans. Luid en duidelijk hebben we de vele misstanden voor het voetlicht gebracht in de vaste overtuiging dat we een maatschappelijk nuttige functie konden vervullen. Tegelijkertijd wilden we een professionele organisatie opbouwen met gerichte advisering en dienstverlening aan de leden. Ik had het voorrecht van deze vereniging de oprichter en 26 jaar directeur te zijn.  

Verbazingwekkend was dat vrijwel direct duizenden eigen woningbezitters en zij die dat wilden worden, spontaan lid van de vereniging werden. Maar deze verbazing werd ook al gauw vermengd met ongeduld. Dat het zo lang moest duren voordat het volkomen onredelijke dubbele provisiesysteem van de makelaars werd afgeschaft, dat er geen standaard koop-aannemingsovereenkomst van de grond kwam, dat er geen garantie voor nieuwbouw koopwoningen kwam, dat we zo lang moesten pleiten voor een landelijke regeling voor hypotheekgarantie. En dat er zo lang onbekommerd gebouwd werd met gemiddeld twintig gebreken bij oplevering van nieuwbouwwoningen. Verbazing en ongeduld. Maar de aanhouder wint. Op velerlei terrein is verbetering bereikt. Maar tevredenheid hierover is verkeerd. Behaalde resultaten zijn geen garantie voor de toekomst! 

Ook het verleden heeft ernstige woningnood gekend. Maar met een centralistisch beleid, bevordering van het eigen woningbezit en drastische verhoging van de jaarlijkse woningbouwproductie werd toentertijd de woningnood grotendeels opgelost. Men geloofde toen nog in de maakbaarheid van de volkshuisvesting. Door de bevordering van het eigen woningbezit werd ook voldaan aan de (overduidelijke en constante) voorkeur van de woonconsument voor koop in plaats van huur. 

Daarna werd de woningmarkt geliberaliseerd. Zonder te beseffen dat ‘de woningmarkt’ een weinig samenhangend geheel van vele deelmarkten is. De grote ‘huizenmelkers’ (pensioenfondsen, banken, verzekeringsmaatschappijen en grote buitenlandse beleggers) voeren er wel bij. In de commerciële huursector werden hoge rendementen gehaald. En dat op de meest essentiële levensbehoefte: wonen. Er kon weer met verbazing en verontrusting gekeken worden naar de resultaten van die liberalisering.  

Een terugblik is soms een goede manier om vooruit te kijken. Ook nu zal weer een centralistisch beleid noodzakelijk zijn om de woningnood te bestrijden. Ook nu zal weer getracht moeten worden om aan de voorkeur van de woonconsument te voldoen. Dus het beperken van de bouw van commerciële huurwoningen en het bouwen van betaalbare koopwoningen. Geleidelijke vermogensvorming voor starters (vaak jongere mensen), in plaats van rendement en vermogensvorming bij grote beleggers.  

Niet wonen of slecht wonen is een tekort aan toekomst, ook voor een volgende generatie. Zo bezien is vijftig jaar Vereniging Eigen Huis niet zozeer een mijlpaal, maar een nieuw startpunt met niet alleen het probleem van de woningnood maar evenzeer de uitdaging van de noodzakelijke verduurzaming. Een zware opgaaf. Ik wens alle leden en vooral alle medewerkers toe om met vasthoudendheid en volharding door te gaan om de doelstelling van Vereniging Eigen Huis waar te maken. 

Goed, veilig en met zekerheid te kunnen wonen.                                                                                             

Daar doen we het toch voor? 

Henny J. van Herwijnen