Zonneparken: 5 vragen

1. Waarom wordt gekozen voor zonne-energie en zonneparken?

De Nederlandse overheid moet vanwege internationale afspraken de CO2-uitstoot reduceren en meer duurzame energie opwekken. Om deze doelstellingen te behalen, is het Klimaatakkoord opgesteld. Veel van de plannen uit het Klimaatakkoord worden door de provincies en gemeenten uitgevoerd. Zij maken plannen voor het opwekken van energie en duurzame alternatieven voor aardgas.

Zo zijn er regionale energie strategieën (RES) opgesteld. In de RES staan plannen om hernieuwbare energie (ook wel groene stroom) op te wekken, bijvoorbeeld met windmolens of zonneparken. In het akkoord is afgesproken dat in 2030 tenminste 35 terawattuur duurzame elektriciteit vanaf het land moet komen. De doelstelling voor zonne-energie is ongeveer 23 gigawatt. Als je bedenkt dat de totale capaciteit voor zonnepanelen op Nederlandse daken ongeveer 7 terawattuur bedraagt, is duidelijk dat zonneweides/zonneparken een belangrijk rol gaan spelen in het realiseren van de doelstellingen.

2. Wat is een zonnepark/zonneweide?

Wereldwijd is zonne-energie de meest gekozen manier om duurzame stroom op te wekken. Driekwart van de groene stroom wordt op dit moment opgewekt door zonne-energie. De panelen die daarvoor nodig zijn staan onder meer in zogenaamde zonneweides/ zonneparken, stukken land met zonnepanelen waarmee duurzame energie wordt opgewekt. Behalve op land kunnen er ook zonneparken op daken van industrieterreinen zijn of op zee. Het grootste zonnepark staat in India. Dat levert 2.000 megawatt op, maar er is een nieuw park in aanbouw dat 10.000 megawatt gaat leveren. Dat park is zo groot als de provincie Utrecht.

Het Klimaatakkoord streeft ernaar dat in de komende jaren de helft van de wind- en zonneparken eigendom is van de lokale omgeving. Denk bijvoorbeeld aan burgers en bedrijven.

3. Hoeveel stroom levert een zonneweide/zonnepark op?

Als je uitgaat van een gebruikelijke en economisch optimale opstelling van de panelen met de standaard afmetingen van 1 meter bij 1,6 meter, passen er ongeveer 3.000 panelen op één hectare. Dat levert, onder de Nederlandse zon, per jaar grofweg 1.000.000 wattuur ofwel één megawattuur aan elektriciteit op.

Door energie op te wekken met zonnepanelen stoot je geen CO2 uit. Er komt echter tijdens de productie van zonnepanelen wel CO2 vrij. Door zonne-energie op te gaan wekken kun je de uitstoot die tijdens de productie van de panelen is vrijgekomen na twee tot vier jaar goedmaken. Daarna heb je voldoende CO2-uitstoot bespaard om de CO2-uitstoot die ontstaan is tijdens de productie van de panelen te compenseren. Dan kun je dus echt beginnen met het CO2-vrij opwekken van energie. Een zonnepaneel gaat ongeveer 25 jaar mee, daarna is het rendement van het paneel 80 procent.

4. Waar worden zonneparken/zonneweides geplaatst?

Zonneparken kunnen worden aangelegd op land, daken of in/op het water. Ze kunnen dus op veel plekken hun werk doen, maar om de zonneweides efficiënt en kosteneffectief aan te leggen en te exploiteren is een oppervlakte van minimaal enkele hectares noodzakelijk. Ook een aansluitpunt op het elektriciteitsnetwerk op niet al te grote afstand is belangrijk.

Er is veel discussie over de aanleg van zonneweides in agrarische gebieden, omdat landbouwgrond schaars is. Zonneweides passen echter goed bij agrarische bedrijven, omdat het land dubbel gebruikt kan worden door er bijvoorbeeld schapen of pluimvee te laten grazen. De ondernemer krijgt bovendien een vast inkomen uit een zonnepark en kan zo de continuïteit van het bedrijf beter waarborgen.

Een belangrijk voordeel van zonneweides is dat ze na een periode van twintig tot dertig jaar weer afgebroken worden en het land zijn eventuele agrarische bestemming behoudt. Naast landbouwgrond wordt er gekeken naar (weide)land, dat minder gunstig gelegen is, en naar land met andere bestemmingen zoals ongebruikte delen van bedrijventerreinen of stroken grond naast wegen en spoorlijnen. Ook zonne-installaties op water bieden een goed alternatief. Tot slot verschijnt er steeds meer onderzoek naar de mogelijkheid van zonneparken op zee.

De afstand van zonneparken tot woningen is minder relevant dan bij windmolens. Ze maken geen geluid en zijn gemakkelijk uit het zicht te plaatsen. Vaak worden ze verscholen achter bosschages zodat er voor de omwonenden geen hinder is van schittering. In sommige gevallen wordt er zelfs een heus park van gemaakt als er ruimte is om de panelen wat ruimer op te stellen. 

5. Welke discussies zijn er over zonneparken/zonneweides?

Net als over windmolens is er ook de nodige maatschappelijke discussie over zonneparken/zonneweides. Moeten ze bijvoorbeeld op agrarische grond komen? Zijn ze schadelijk voor de gezondheid? Over dat laatste aspect is weinig wetenschappelijk bewijs te vinden. De parken zorgen weliswaar voor een magnetisch veld maar de straling daarvan blijft ruimschoots binnen de wettelijke normen. Er zijn ook andere zorgen, zoals de visuele inpassing in en het effect op het landschap, of gevolgen voor de verkeersveiligheid. Daarvoor kun je bijvoorbeeld naar de bestuursrechter. Je moet dan wel belanghebbende zijn.

De aanwezigheid van een zonnepark/zonneweide in je buurt kan een nadelig effect hebben op de waarde van je woning. Uit onderzoek blijkt dat huizen binnen een kilometer van een zonnepark ongeveer 2,6 procent minder waard zijn dan woningen die buiten deze cirkel vallen. Komt er een zonnepark bij jou in de buurt of is dit er al, dan kom je misschien ook in aanmerking voor tegemoetkoming in de planschade. Planschade moet je aanvragen binnen vijf jaar nadat het schadeveroorzakend besluit onherroepelijk is geworden.