In twee maanden tijd zijn er 600 meldingen binnengekomen van kopers en verkopers die zich benadeeld voelen bij het zoeken, aankopen of verkopen van een woning.
De meeste meldingen komen uit de grote steden: Utrecht, Amsterdam, Rotterdam,
Den Haag, Haarlem en Amersfoort. En gaan over het aankopen van een bestaande woning (79%), gevolgd door meldingen over de verkoop van een bestaande woning (11%) en de aankoop van een nieuwbouwwoning (10%). Meer dan de helft van de meldingen heeft
betrekking op 2021, een kwart gaat over 2020 en de rest over de jaren ervoor.
We hebben alle klachten die zijn binnengekomen bij het meldpunt verzameld. Hieronder hebben we de meest voorkomende meldingen op een rij gezet.
Eén van de meest beschreven klachten is het doorspelen van biedingen net voor of na het sluitingsmoment van een inschrijving. Volgens melders bellen makelaars elkaar onderling om biedingsbedragen uit te wisselen en hun klant te informeren hoe ze daarmee een iets beter bod kunnen doen.
Ook zijn er veel klachten over bezichtigingen of biedingen die alleen via een aankoopmakelaar mogen lopen. Kopers zonder aankoopmakelaar staan daardoor op achterstand.
Dit zijn klachten over makelaars die handelen in hun eigen belang en niet in het belang van hun opdrachtgever. Er zijn meerdere meldingen van ervaringen waarbij de makelaar de woning zelf koopt of aandringt op verkoop aan een (persoonlijke) relatie. Niet zelden gebeurt dit nadat de woning op de markt is aangeboden, waardoor geïnteresseerde kopers zich gebruikt voelen omdat hun bod alleen tot doel had om de marktprijs te bepalen.
Daarnaast ontvingen we meldingen van kopers die door de makelaar langs een bevriende hypotheekadviseur of notaris worden gestuurd. Afname van deze diensten van derden zouden de kansen van de koper verbeteren.
Uit de meldingen blijkt dat bieden per inschrijving de meest gebruikte procedure is. Kopers vinden het erg frustrerend dat in veel gevallen na de sluiting van de inschrijving een volgende inschrijfronde (biedingsronde) volgt. Soms is dat expliciet; de hoogste bieders krijgen de vraag nog eenmaal een bod uit te brengen, hoewel dat vaak vooraf niet is verteld. In andere gevallen is het impliciet; in eerste instantie afgewezen bieders kunnen hun bod alsnog ophogen, waarmee de tot dan toe hoogste bieder opnieuw in onderhandeling moet.
Vrijwel alle meldingen zijn terug te leiden tot één hoofdoorzaak: het gebrek aan transparantie in het koopproces. Er zijn niet of nauwelijks regels, waardoor controle slecht mogelijk is.
We raden de minister van Binnenlandse Zaken Ollongren met klem aan om met de brancheorganisaties afspraken te maken. Desnoods moet ze hun medewerking aan betere regelgeving en scherpere gedragscodes afdwingen. Ook het koopproces moet transparanter worden, waardoor controle beter mogelijk is. Kopers, verkopers en makelaars hebben daar allemaal voordeel van.