“Onze generatie zit midden in de wooncrisis”
De Amsterdamse straatkunstenaars Hans de Tweede en Tycho maken de wooncrisis van dichtbij mee. Een interview over de rol hiervan in hun kunst én hun samenwerking met Vereniging Eigen Huis op Lowlands.
“De woningnood komt elke paar jaar weer op, onze generatie zit er nu middenin.” Straatkunstenaar Tycho spreekt uit ervaring. De Amsterdamse twintiger huurt sinds kort een jongerenwoning, maar zat daarvoor zeven jaar zonder huis. “Ik ging op mijn zeventiende uit huis, vervolgens stond ik tot mijn 24e op een wachtlijst voor een sociale huurwoning.” In de tussentijd woonde hij overal en nergens, zelfs in het tuinhuisje van zijn vader. “Ik heb het meegemaakt: het is echt kut als je zelf geen huis hebt.” Collega-straatkunstenaar Hans de Tweede kan meepraten. Hij woont deels bij zijn ouders en deels bij zijn vriendin.
De afgelopen jaren is het in heel Nederland moeilijk om een huis te vinden, maar Amsterdam spant vaak de kroon als het gaat om huizenprijzen en woningnood. Tycho: “Iedereen heeft het recht om in Amsterdam te wonen. Maar iemand die uit een ander deel van Nederland komt, kan daar altijd naar terug. Voor ons is dat anders. Wij zijn hier geboren en getogen. We moeten geluk hebben om te wonen op de plek waar we zijn opgegroeid.”
Verboden voor oorspronkelijke bewoners
Niet voor niets komt de wooncrisis vaak terug in het werk van de straatkunstenaars, die de afgelopen jaren furore maakten in de hoofdstad én daarbuiten. In hun werk combineren ze vlijmscherpe maatschappijkritiek met Amsterdamse humor. Zo plaatste Tycho een bord met ‘Verboden voor de oorspronkelijke bewoners’ op het hekwerk rond een appartementencomplex dat werd gerenoveerd. Hans de Tweede is bekend vanwege zijn spreuken die hij her en der achterlaat in de stad. De twee opereren onder aliassen en willen niet op de foto, ook niet als alleen de achterkant van hun hoofd te zien is. “Ik heb een heel herkenbaar achterhoofd”, stelt Hans.
"Wij moeten geluk hebben om te wonen op de plek waar we zijn opgegroeid"
Vanwege de rol van de woningnood in hun kunst vroeg Vereniging Eigen Huis (VEH) de twee mee te werken aan haar stand op Lowlands. VEH stond daar om aandacht te vragen voor haar woonpetitie en andere acties voor starters. Voor het festival maakten de straatkunstenaars onder andere het Nederlandse Rad van (on)Fortuin. Dat staat symbool voor de loterij die de woningmarkt volgens het tweetal is. Festivalbezoekers konden er hun lot op de woningmarkt mee bepalen, waarbij de kans op een koopwoning minimaal was. Een eerdere, kleinere versie van het rad stond op het woonprotest in Amsterdam in 2021 en is aangekocht door het Amsterdam Museum.
Kom ook in actie
Wij roepen het kabinet op: bouw ieder jaar minimaal 10.000 écht betaalbare starterswoningen. Eens?
Teken de petitieBelachelijk taalgebruik
Ook veel bekijks op Lowlands trok de makelaarsetalage waarin tenten te koop werden aangeboden voor absurde prijzen, inclusief ronkende beschrijvingen. Hans: “Veel teksten hebben we letterlijk uit makelaarsetalages in Amsterdam gehaald. Dat taalgebruik is zo belachelijk over-the-top. Het was heel makkelijk daar satirische teksten van te maken.”
De wooncrisis heeft volgens de twee een heleboel oorzaken. Van de “extreme liberalisering” van de woningmarkt en de “gierigheid” van beleggers tot de stikstofcrisis en het feit dat mensen groter wonen dan vroeger. Maar in Amsterdam spelen ook zaken als het grote aantal internationale studenten een rol. Hans: “Dat heeft een enorme impact op de particuliere huur. Ik spreek veel internationale studenten die zeggen: als ik had geweten hoe schrijnend de woningmarkt hier is, was ik ergens anders naartoe gegaan. Ze worden soms echt uitgebuit. Toch blijven de universiteiten er maar zoveel mogelijk aannemen.”
Nog even dit...
Juridisch, financieel en bouwkundig advies
Hulp bij (ver)koop van je woning
Wij komen op voor jouw belangen
voor {price} per jaar