Kapitaalverzekering: voorwaarden belastingvrijstelling

Onder bepaalde voorwaarden is een kapitaalverzekering een Kapitaalverzekering Eigen Woning (KEW) en een bankspaarrekening een Spaarrekening Eigen Woning (SEW). Het voordeel daarvan is dat de uitkering of het tegoed dan tot een bepaald bedrag is vrijgesteld van belastingheffing. Daar staat tegenover dat je het uitgekeerde bedrag moet gebruiken om de eigenwoningschuld af te lossen.

Een kapitaalverzekering moet nog aan een aantal andere voorwaarden voldoen. Eén van de belangrijkste was tot voor kort dat minimaal 15 jaar premie moest zijn betaald. Of 20 jaar, voor wie een hogere vrijstelling wilde. Deze minimale looptijdseisen worden tijdklemmen genoemd. 

Versoepeling voorwaarden vrijstelling kapitaalverzekering

Met ingang van 1 april 2017 zijn de looptijdseisen van de KEW en SEW vervallen. Je kunt, ook als je nog geen 15 jaar hebt gespaard, de polis of spaarrekening belastingvrij laten uitkeren tot maximaal € 166.000 (2018). Een vereiste is wel dat je met de uitkering jouw eigenwoningschuld aflost.

Heb je een kapitaalverzekering van vóór 15 september 1999, die geen kapitaalverzekering eigen woning is, maar in box 3 zit? Dan ben je fiscaal niet verplicht om de uitkering te gebruiken voor aflossing van de eigenwoningschuld. Je mag de uitkering dan ook voor andere doelen gebruiken. Het kan zijn dat je polis is verpand. In dat geval zal jouw geldverstrekker toch eisen dat je de uitkering gebruikt om je hypotheekschuld af te lossen, ook al is dat fiscaal niet vereist.

Van koopwoning naar huurwoning

Wie een woning verkoopt en naar een huurwoning verhuist, kan ook gebruikmaken van belastingvrijstellingen. Ook als je niet hebt voldaan aan de voorwaarde van 15 dan wel 20 jaar premiebetaling. Laat je de polis of spaarrekening uitkeren, dan ben je niet verplicht om de eigenwoningschuld hiermee af te lossen. Je kunt het geld voor andere zaken gebruiken.

Tot 1 april 2017 kon een Kapitaalverzekering Eigen Woning of Spaarrekening Eigen Woning in specifieke gevallen ook al vroegtijdig worden afgekocht. Deze informatie kan van belang zijn als je de kapitaalverzekering of bankspaarrekening voor deze datum hebt afgekocht.

De specifieke gevallen waren:

• Bij echtscheiding, ontbinding van een geregistreerd partnerschap of beëindiging van het fiscale partnerschap.
• Wanneer je na de verkoop van een woning een restschuld had.
• Bij gebruik van een vorm van schuldhulpverlening.
• Wanneer je na de verkoop van een woning direct weer eigenaar werd van een volgende woning. Je hebt dus niet tussentijds zonder eigen woning gezeten.

Door het vervallen van de minimale looptijdseisen per 1 april hebben de bovenstaande uitzonderingen vanaf die datum geen betekenis meer.

Voorwaarden belastingvrijstelling kapitaalverzekering

Ook al zijn de looptijdseisen niet meer van belang, de volgende voorwaarden gelden nog wel:

• Het doel moet vastliggen
Je moet de uitkering uit de kapitaalverzekering gebruiken als aflossing op de eigenwoningschuld. Dat is vastgelegd in de polis of de polisvoorwaarden.
• Bandbreedteregel
De hoogste jaarpremie of inleg mag niet meer zijn dan tien maal de laagste.
• Recht op uitkering
De verzekering moet recht geven op een uitkering bij in leven zijn of bij overlijden van jou, je echtgenoot of degene met wie je duurzaam samenwoont. De verzekering of spaarrekening mag in z’n geheel worden uitgekeerd of in delen. In beide gevallen is het van belang dat de eigenwoningschuld met de uitkering wordt afgelost.
• Professionele verzekeraar
De verzekering moet zijn afgesloten bij een professionele verzekeraar.
• Looptijd maximaal 30 jaar
De maximale looptijd van de verzekering bedraagt 30 jaar.
• Grens aan sparen of beleggen
Je kunt belastingvrij nooit méér sparen of beleggen dan de hoogte van je eigenwoningschuld op het moment van uitkeren. Is je uitkering hoger dan je eigenwoningschuld, dan wordt de ontvangen rente over het hogere deel belast, tot maximaal 51,75%. Ook als de uitkering hoger is dan de maximale vrijstelling van € 166.000 wordt het meerdere belast.

Niet aan de voorwaarden voldaan?

Wordt de polis uitgekeerd en is niet aan de voorwaarden voor een KEW of SEW voldaan? Dan wordt de ontvangen rente alsnog belast, tot maximaal 51,75 %. De ontvangen rente is de uitkering min de betaalde premies. Is de uitkering bijvoorbeeld € 150.000 en het totaal aan betaalde premies € 80.000, dan is de ontvangen rente € 70.000. Is de uitkering lager dan het bedrag dat je aan premies hebt betaald, bijvoorbeeld € 75.000 (en het totaal aan betaalde premies € 80.000), dan ben je over de uitkering geen belasting verschuldigd.